WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH525 I

509

to z północno wschodu ku Mexikowi wędrować każą. Gdyby owe pomniki budownicze były jedynie wynikiem kultury nahuatl, toby owe okopy musiały być tym częstsze, czym więcćj okolice do płasko^-wzgórza Anahuak się zbliżają, lecz właśnie w Texas nikną ich ślady, a właśnie tam i w mexikańskićm Chihuabua mieszkały, według podania de Yaca ^l), nadzwyczaj surowe, nieokrzesane i na pół wygłodniałe ludy, żywiące się rybą, korzeniami i owocem ostu figowego (opwntia tuna). Podane przez Hiszpanów opisy okopisk Indyjan w dawniejszych stanach niewolniczych ^; obraz miasta Irokezów Hochelaga, obecnie Montreal w Kanadzie, skreślony przez Jakóba O ar t i er ²), odpowiadają zupełnie wyobrażeniu o owych nasypach, jakie powziąść można z liczby ch planów poziomych i przeciętnych, pomieszczonych w^t obszernem dziele Schoelcraft’a o starożytnościach Stanów Zjednoczonych. Z tego powodu podzielamy zupełnie zdanie Samuela F. Haven ³), który w przodkach obecnie istniejących Indyjan upatruje twmrców ow^rych budowli i wskazał, że jeszcze w r. 1800 podobny kurhan (mound) na grobie wodza ludu Omahaha wysypany został, oraz, że nad górnym Missouri Lewis i Ciarkę cały szereg podobnych okopów sw eżych napotkali. Wprawdzie Europejczycy nie zauważyli nigdzie, aby czerwono skórę myśliwskie ludy takie budowle kiedykolwiek wytworzyły, jak walled lalce t. j. staw sztuczny w celu nawolnie-nia pól w hrabstwie Wight (Jowa) ⁴), lecz Charlevoix ⁵) wspomina, że Irokezi dawniejszemi od niego czasy o wiele obszerniejszemiesz-kania sobie budowali, a zatem i oni, podobnie jak i wiele innych nizko rozwiniętych ludzkich pokoleń przy zetknięciu się z Europejczykami swą dawną i rodzimą sztukę zaniedbali. Budowniczowie owych kurhanów i okopów byli to zatem pra-pi adziadowie tychże samych czerwono skorych, których europejscy osadnicy wyparli z swych siedzib; żyli oni z łowiectwa tak jaki ci i musieli w tym samym stanie przez wiele wieków przed przybyciem pierwszych osadników przebywmć⁶).

fi Ramus io, Navigationi e riaggi. Venezia 1606. T. III, str. 266.

²) Relation orginale de Jacąues Cartier (Podróż druga) ed, d’Avezae, Paris 1863, str. 266.

³) Archaeology of tlie United States. 1, e. t. 1855, str. 157. fi Kapp, Vergleichende Erdkunde. II aufl. str. 615.

⁵) "NouYelle France, T. III, str. 335.

⁶) Ważnem jest, że od czasu napisania tego artykułu (Auslalid 1868, str. 291), tak ścisły badacz jak Ty lor (Anfaenge der Cultur. T. I, str. 57), do tychże samych wniosków doszedł.

http://rcin.org.pl