WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH420 I

404

da. Rozbój morski uchodzi zaś za szlachetne i rycerskie zajęcie. Rolnictwo na większą skalę prowadzone jest tylko w niektórych miejscach np. na półwyspie Malakka. W takich miejscach uprawiają ryż. kawę, tytun, cukier, pieprz i t. p. Rękodzielnictwo Matejczyków dość znaczne, mianowicie tkactwo i farbiarstwo, których wyroby szeroko się rozchodzą, garbarstwo, stolarstwo, tokarstwo, złotnietwo, warsztaty okrętów i broni. Dobywanie, wytapianie i obrabianie żelaza jest już tutaj od dawna znane; zdaje się nawet iż wyrób stali został przez nich samodzielnie wynaleziony.

Podstawą społecznego ich układu jest starożytna malajska ustawa rodowa (suku) z naczelni kiem (panguiu) na czele. Godność naczelnika nie jest dziedziczna, lecz z wyboru, a pochodzenie od matki w tej mierze miarą. Dla tego też przechodzi ta godność zwykle ua drugiego syna tej samej matki lub siostiżeńca. W rękach owych pan-guiu znajduje się właściwy rząd; oni to są sędziami w swym rodzie, przedstawicielami jego na zewnątrz a w razie niebezpieczeństwa schodzą się na naradę, które’ postanowienia potem swym rodzrnom obwieszczają. Od rodzin swoich odbierają oni pewne daniny w naturze i podarunki. Każde suku ma sobie kawałek ziemi na własność wydzielony, którego mu jednak sprzedać nre wolno, a pojedyncze rodziny czyli gospodarstwa dzielą się nim i obrabiają, płacąc za to dzierżawę. Przy podziale spadku stanowczem jest pokrewieństwo matki. Mąż nie bywa uważany za założyciela domowego ogniska, tylko za ojca potomstwa. Majątek, przyniesiony przez matkę, jest dla niego nietykalny i własnością dzieci matki. Jego własny majątek nie dziedziczą jego własne dzieci, lecz dzieci jego siostry a w drugim stopniu i ego bracia. Tern się też tłomaczy ten obyczaj, że nie narzeczony stara się o narzeczoną, lecz matka narzeczonej stara się o męża dia córki. Jeżeii rodzina narzeczonej bogata i narzeczony nie potrzebuje nic płacić za nią, to nie ma żadnego prawa do dzieci,, Jeżeli zaś on ją jakąkolwiek daniną okupuje, a ona płaci koszta wesela, to mają równe prawa do dzieci i do nabytego majątku. Gdy zaś mąż żonę. sobie kupił, to dzieci i nabyty majątek są jego własnością i przechodzą po jego śmierci do jego rodziny. Wielożeństwo, prawnie dozwolone, w rzeczywistości tylko w trzecim przypadku może mieć miejsce. Kobiety malajskie używają w ogóle dobrej sławy tak pod względem wierności małżeńskićj jak i gospodarności domowej i zapobiegliwości zwłaszcza w okręgach rolniczych. Z biegiem czasu doznały te urządzenia jednak przez islam wielu i ważnych zmian gdyż prK> despotyzmie mahometansL nn musiała upaść ustawa rodowa, na której się głównie opierały.

http://rcin.org.pl