WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH246 I

kezów i Huronów. Pokrewieństwo z ojcowskiej strony było za słabe uważane, a dzieci pozostawały w zawisłości od matki ^l). Ona jedna miała prawo przysposobić sobie dziecko dla zapełnienia luki po zabitym synu. Z tego powodu kobiety rozstrzygały, czy jeniec wojenny miał ponieść śmierć na palu lub też wcielonym być do pokolenia ²). Przez hołd dla nich pozostawiono im nawet rozstrzygnięcie, czy ma być wojna lub pokój, gdyż pierwsza mogła dać powód do schwytania jeńców. Z poważnej strony jednak tćj rzeczy nigdy nie brano, gdyż w rzeczywistości nie udzielano im żadnych wiadomości o ważniejszych politycznych przedsięwzięciach ³). Lubo nowożeniec był w pierwszych latach po ślubie do usług swoim teściom zobowiązany, to z drugiej strony jego żona miała również obowiązek pomagać w pracy na polach rodziców męża i dom ich w drzewo zaopatrywać ⁴), Jasność poglądu na te stosunki mąci zatem do pewnego stopnia ta okoliczność, że jezuita Lafitau nadał temu urządzeniu według Strabona ⁵) nazwę gynaekokracyi, jakoby kiedykolwiek i w najdawniejszej przeszłości i gdziekolwiek kobiety w domu rządziły a mężowie zostawali pod ich władzą. W bardzo obszernśm dziele starał się nawet J. J. Bachofen rozprzestrzenić ten mało wiarogodny pogląd, że w początkach ludzkiego społeczeństwa kobiety były głową rodziny, jak gdyby ludzie w pierwotnym stanie uznawali prawo słabszego a nie prawo mocniejszego. Bachofen nie zdołał też swego poglądu inaczej uzasadnić, tylko za pomocą starożytnych mytów, którym naciągnione znaczenie nadaje. Dla niego już to, że w starożytnym Egypcie mężczyźni siedzieli przy tkackim warsztacie, służy za dowód panowania kobiet ⁶), i pomimo wyczerpujących badań Marti usa nie przestaje on twierdzić, że w południowej Ameryce nie tylko w rozbujałćj wyobraźni hiszpańskich zdobywców, lecz i w rzeczywistości gminy amazonek istniały ⁷).

Ustawa, że dzieci co do swych praw cywilnych idą za matką, nie wskazuje koniecznie na to, że ojcowsto było uważane za niepewne, tylko że związek cielesny matki z dzieckiem był uważany za nierównie

’) C h a r 1 e v o i x 1. c. T. III, str. 287.

³j C h a r 1 e v o i x I. c. T. III, str. 244.

³) C h & r I e v o i x 1. c. str. 269.

*) Lafitau, Moeurs des sauvages. Paris 1723. T, I, str. 561 i 577.

⁵) Strabo. Geogr. lib. III cap. IV ed. Taucłm, I str. 266.

⁶) J. J. Bachofen. Das Mutterrecht. Stuttgardt 1861 § 53, str. 102. ^T) J. J. Bachofen 1. c. 1 62, str. 127.

http://rcin.org.pl