scandjvutmp8301

120    Ćwiczenie mowy.

dować w zabawach i grach towarzyskich, innym zresztą zechcą opowiadać.

Chcąc, aby dziecko odniosło korzyść z literatury, musimy mu opowiadać — nigdy czytać.

Żywe słowo stokroć trafniej i głębiej do młodocianej duszy wpada. Dzięki odpowiednim zmianom głosu, gestom, spojrzeniu — mowa wyraża nietylko myśli, ale i towarzyszące im uczucia, przez co treść jej staje się o wiele bogatszą i bardziej do prawdy życiowej zbliżoną.

Drugą przyczyną, która przemawia za opowiadaniem, jest to, że powiastki, pisane dla ogółu, rzadko mogą być zastosowane do indywidualności dziecka — trzeba je przerobić, przystosować do pojęcia dziecka.

Samo opowiadanie jednak, chociażby i zastosowane do indywidualności dziecka, nie wywrze wielkiego wpływu, jeśli opowiadający nie będzie posiadał niezbędnych warunków. Wychowawczyni odtwarza sobie najpierw we własnym umyśle powiastkę jako całość, przerabia ją w miarę potrzeby i dopiero wtedy przystępuje do opowiadania. Opowiadać powinna z^całem przejęciem, tak, jakby mówiła o rzeczach dla siebie bardzo ciekawych i doniosłych. Nie same słowa grają tu ważną rolę: spojrzenie, wyraz twarzy, głos — wszystko winno przybrać należyty wyraz. Radość, jaką chcemy wypowiedzieć, nie będzie dla dziecka zupełnie zrozumiała, jeżeli jej odblasku nie ujrzy w naszych oczach i wesoło uśmiechniętej twarzy. Mimiką często opowiadający więcej powie, niż słowami. Że tak jest rzeczywiście, potwierdzi każdy, kto w towarzystwie dzieci przebywał i przyglądał się zasłuchanej gromadce: wzrok coraz pilniej zwracają ku opowiadającemu, coraz bliżej przysuwają się, ażeby śledzić wyraz jego twarzy, — a na swojej, jak na instrumencie najczulszym, oddają całą treść opowiadania. Raz