082

COACHING1 MENTORING W PRAKTYCE

CZĘSCII. OPROGRAMOWANIE KLIENTA

Już samo odczytanie tylu powtórzeń o rzekomej „beznadziejności” sprawia przykrość czytelnikowi, nawet jeśli nie ma podanej treści ani odniesienia do konkretu. Sama forma sprawia czasem niemal ból fizyczny. Otóż to! Jeśli czytelnik w sytuacji całkowicie zdysocjowanej i anonimowej może odczuć dyskomfort, to co dopiero konkretny człowiek, który wypowiada na temat własnych spraw tego rodzaju oceny, nierzadko bardzo ugruntowane w nawykach myślowych, którymi się kieruje w życiu, w dodatku zasocjowane.

Przeramowanie zatem jest obowiązkowym zadaniem coacha w sytuacji, gdy podejmuje się pracy z ograniczeniami klienta. Za błąd należy uznać samo frustrowanie klienta lub podważenie jego systemu myślenia o sobie, świecie i ludziach, jeśli zamiast nieużytecznego myślenia nie pojawi się takie, które spełnia warunki ekologiczności i jednocześnie służy samemu klientowi lepiej niż poprzednie. Jeśli więc klient wypowiada nasze przykładowe zgeneralizowane zdanie: „robię to beznadziejnie”, struktura przeramowania przyjmie prostą i skuteczną formułę.

Klient: - Robię to beznadziejnie? (poziom zachowania]

Coach: A jak chcesz to robić? (pierwszy krok przeramowania, pytanie sformułowane na tym samym poziomie)

K: - No właśnie nic chcę tego robić w sposób beznadziejny! [zaprzeczenie przekonania w zasadzie nic nie zmienia w percepcji klienta, choć jest deklaracją zmiany, na tym bazujemy]

C: Znakomicie, sformułuj to w takim razie pozytywnie, bez zaprzeczeń: co chcesz w zamian? (drugi krok przeramowania]

K: - Chcę to robić sprawnie.

C: - W takim razie czego potrzebujesz się nauczyć [lub: co chcesz umieć], żeby działać ■ sprawniej? [pytanie z poziomu niżej, czyli z przestrzeni umiejętności].

Podkreślmy raz jeszcze zmiana nie nastąpi, jeśli element motywacyjny pochodzi z po- j ziomu płytszego niż zakorzenione przekonanie na jakiś temat, a często również gdy pocho-dzi z tego samego poziomu. Sprawne przeramowanie musi sięgać głębiej. Czasem obniżenie j o jeden poziom nie wystarcza, wtedy skuteczne może się okazać zejście jeszcze stopień lub ■ dwa głębiej, ale zawsze wtedy, kiedy sprawdziliśmy, że pytanie przeramowujące z poziomu płytszego nie odniosło spodziewanego skutku. Skuteczne jest jednak stawianie najpierw pytania z poziomu, na którym klient osadził swoje ograniczenie. Warto również unikać zbyt głębokiej rozpiętości pomiędzy poziomem dylematu lub ograniczenia a zadanym pytaniem przeramowującym. Na przykład klient mówi: „Robię to beznadziejnie”, a coach na to: „Kim chcesz być, żeby to skutecznie robić?" Mamy wówczas odległość czterech poziomów od zachowania do tożsamości i klient może poczuć, że pytanie jest kompletnie nieadekwatne. Jemu zależy na nowych narzędziach, a coach pyta go o tożsamość! Co za dziwactwo!

- pomyśli klient. 1'rześledżmy zatem kolejną tabelkę, która ilustruje pytania przeramowujące w powiązaniu z poziomami Góry lodowej.

163