287

COACHING I MENTORING W PRAKTYCE

CZĘŚĆ III. PRACA Z RELACJAMI

Sesja dwunasta Modelowanie

Jeśli zawsze będziesz robić to, co zawsze robiłeś, to zawsze będziesz dostawać to, co zawsze dostawałeś, dopóki okoliczności się nie zmienią, niezależnie od ciebie.

Modelowanie¹⁴, jako element uczenia się w sytuacjach społecznych, oznacza proces obserwacji, a następnie naśladowanie i ma ścisły związek z pojęciem zaproponowanym przez Alberta Bandurę¹⁵. Zdaniem Bandury proces ten składa się z czterech etapów:

1.    Zwrócenia uwagi na zjawisko, zachowanie lub umiejętność, której mamy się nauczyć.

2.    Zapamiętania głównych składowych decydujących o tym, że dany proces przebiega tak, jak przebiega.

3.    Powtórzenia, a najlepiej samodzielnego wykonania kluczowych etapów^r naśladowanego procesu.

4.    Chęci i motywacji do powtórzenia, najlepiej wielokrotnego powtarzania.

Modelujemy jakiś aspekt rzeczywistości, szukając prostych rozwiązań, jasnych zasad, podglądając, jak to robią najlepsi fachowcy w danej dziedzinie lub ci, którzy działają blisko nas, łątwo dostępni. Często korzystamy z rozwiązań, które mamy pod ręką. W istocie zarówno struktury neuronów' lustrzanych, które aktywują się na skutek interferencji z drugą osobą, oraz mechanizm budowania wzorców poprzez warunkowanie, o czym już mówiliśmy, stwarzają naszą osobowość, nawyki i przekonania. Byty one nieświadomym procesem modelowania. Zadaniem coachingu i mentoringu jest uczynić modelowanie świadomym aktem, podczas którego zdobywamy najlepsze z możliwych praktyki biznesowa, uczymy się najskuteczniejszych dla danej branży strategii sukcesu, naśladujemy najlepszych uczniów’ i mistrzów w^r danej dziedzinie. Ściąganie i podpowiadanie, a naw’et zadawanie pytań to często tępione przez nauczycieli zachowania uczniów, odbierane jako łamanie zasad, tymczasem gdy wszystkie trzy uczynić elementami procesu uczenia się, przynoszą nadspodziewanie dóbr)’ efekt. Zamiast utrw^ralać popełniane błędy, przez ich wzmacnianie negatywną oceną, możemy dokonywać korekt natychmiast, podpowiadając prawidłowe rozwiązania. Zamiast oczekiwać, że najsłabszy uczeń będzie „doganiał” najlepszego, lub co gorsza równać poziom do najsłabszych albo najmniej zdolnych, możemy modelować najlepszych, zachęcając do naśladowania, ściągania, a naw^ret dokładnego powiarzania konkretnych zachowań. Zamiast utrwalać normę, która niekiedy mówi, że pytają ci, którzy nie wiedzą, czyli głupi, lub że pytania przeszkadzają w^r zaplanowanym procesie uczenia, można z pytań uczynić element rozwoju. Kto pyta, nie błądzi, kto pyta, ten uzyskuje natychmiast korekty, odpowiedzi i nie traci czasu na eliminowanie negatywnych przekonań lub nawyków¹⁶.

¹⁴ Według R Bandlera modelowano [modelir.g] to tworzono wzorców opisujących dany system; Bandlor R.. La Vallo J.. Alchemia manipulacji. Gliwice 20C6. Ono Press, s 26. Modelowanie {mode(\ to toż reprezentowanie czegoś lub proces przedstawiania czegoś; np. mapa. Obejmuje on trzy uniwersalne procesy - uogólniona, zniekształcenia, pominąć a. Bander R,, Gr.ndor A . Struktura magii. Ksztalto>vanie ludzkiej psychiki. czyH więcej niż NLP, Gliwice 2C08. Wydawnictwo Helen, s 332. Z kolei modelowanie wg R. Diltsa dotyczy określania i analizowania przykładów udanych działań (rodzaj pc'ączona. znajdowana punktów odniesienia lub kryteriów, niekedy przez dokonywano porównań z nieudanymi działaniami). Coachng i modelowanie są więc dwoma zasadniczymi i uzupełń ającymi się procesami csągania optymalnego działania w każdej dziedzinie, tworzeniem pętS między działaniem i sposobom wykonania. Dilts R.. Od przewodnika do inspiratora. Coaching przez duże ,C'. Warszawa 2006. PINLR s. XXIV-XXV Porównaj także. Dilts R . Bandlor R,. Grinder J.. Delozier J.. NLP Studium struktury subiektywnych dośwadczeń. Gliwice 2036. Wydawnictwo Helen. s. 23-47; Dilts R.. Modelowanie z NLP. Warszawa 20C9, PINLR s 29-32. Bandura A.. Tccria społecznego uczenia się. Warszawa 2007. PWN.

^,£ Porównaj. Birkenbihl V.F.. Siano w głowie? Ncr,\‘cl. Kraków 2039, Wydawnctwo Kos

287