klsti219

216. Krzesiwa. — 1. Berezów, pow. Stolin, Polesie (Polska). — 2 i 3. Pow. Kosów, Pokucie (Polska). Muz. Szewczenki we Lwowie. — 4. Gnieździłowo, pow. Głębokie, Białoruś (Polska). — 1 i 4 rys. autor; 2 i 3 — E. Wasilkowski.

tem z niektórych okolic Rumunji i Węgier. Podobne krzesiwa, ale przyozdobione drobnemi wolutami (fig. 215, 9), znajdowałem kilkakrotnie w różnych okolicach zachodniego Polesia; są zaś one używane także tu i owdzie na Slowaczyźnie, na Węgrzech oraz w dzisiejszej Austrji. Typ skobelkowaty przywarty spotyka się na Hucułach (fig. 14) oraz na Węgrzech. W ostatnim kraju używane są i krzesiwa skobelkowate zwarte, należące już właściwie do uszkowatych.

Krzesiwa uszkowate w rodzaju wyobrażonych na fig. 215, 18, 15, 16 są charakterystyczne przedewszystkiem dla ludowej kultury węgierskiej. Z Węgier przenikają do nas na Podhale i w Karpaty ruskie, a także — w głąb Serbochorwacji, gdzie są dość rozpowszechnione. Pospolite są też w Austrji; znajdujemy je zresztą i w Skandynawii; a, co szczególnie zajmujące, na Węgrzech, gdzie dziś są bodaj formą panującą, ukazują się po raz pierwszy dopiero w wykopaliskach z XVII wieku.

Z rzadszych typów pozostały do wymienienia spotykane tu i owdzie w Polsce, na Polesiu i na Małorusi krzesiwa sztabkowate w kształcie noży, sztyletów etc. (fig. 215,

10; 216, 1 i 3) oraz krzesiwa klamrowate, z mniej lub więcej głębokiemi wycięciami pośrodku (fig. 216, 2 i 4), używane w różnych odmianach przez Białorusinów, Hucułów, Rusinów węgierskich Słowaków etc.

Przy krzesaniu ognia potrzebny jest prócz krzemienia i krzesiwa także zapał. Bywa nim ugotowana, zbita i dobrze wysuszona hubka (grzyb drzewny) albo też kawałek zwęglonej szmatki płóciennej i t. p.