klsti249

278

K. MOSZYŃSKI! KULT UH A LUDOWA SŁOWIAN

gotowaniu, któremu towarzyszy dodawanie słodu, dalej na mieszaniu do piwa miodu, niektórych owoców i t. p. Piwo sporządza się pospolicie w okresie pożniwnym i w tym to czasie spożywa się je w znacznych ilościach.

287.    Stosunki, jakie pod tym względem zastajemy w Europie, w szczególności w świecie słowiańskim są, jak powiedzieliśmy, niemal identyczne. Tak więc północno-zachodni Bułgarzy, chcąc uwarzyć piwo, moczą naprzód w wodzie ziarna zbóż (żyto, owies etc.), trzymają je później w stanie wilgotnym pod przykryciem z liści, póki nie napęcz-nieją i nie zakiełkują. Potem suszą je na słońcu lub na plecionce nad ogniem, otrzymując w ten sposób sład (porównaj nasz słód, Wielkorus. sółod). Wysuszone to ziarno, w którern wskutek zakiełkowania część skrobi zamieniła się w cukier, mielą w żarnach albo też w całości sypią do naczynia i zalewają wrzącą wodą, rzucając do niej rozpalone kamienie. Piwo takie wyrabiają tylko w okresie żniw i młócki; piją zaś je dopóty, dopóki nie skiśnie; wtedy używają jako ocet.

W zasadzie zupełnie podobnie warzą swoje piwo Wielko- i Białorusini. Spotykamy się też u nich z powtarzanem gotowaniem sporządzonego napoju, które widzieliśmy już i w Afryce. Jednem słowem mamy tu przed sobą prastary wytwór kulturalny dobrze znany na rozległych obszarach świata. Jednocześnie zyskujemy jeden więcej dowód rozległych kulturalnych związków, łączących Europę z innemi lądami.

Zboża używane przez Słowian do warzenia piwa bywają dość rozmaite; wudzimy śród nich jęczmień, proso, owies a nawet i żyto. Osad, jaki powstaje przy warzeniu piwa na dnie naczynia, nosi ogól-no-słowiańską nazwę drożdży i bywa używany przy sporządzaniu pieczywa.

288.    Do napojów piwnych należy też t,. zw. kwas chlebowy, wyrabiany przez zalewanie wodą zwykłego albo też specjalnie na ten cel przyrządzanego suchego chleba. Procent alkoholu jest w tym, sze-

roko zwłaszcza na Rusi rozpowszechnionym, napoju bardzo nikły.

Co do napojów kumysowych, to zaznaczymy tylko, że we wschodniej Serbji i w Bułgarji znany jest pewien rodzaj kwaśnego mleka, posiadający właściwości alkoholiczne. Nosi on jednak nazwę turecką (jagurta, ogurt.a i t. p.) i w związku z tern wolno przypuszczać, że umiejętność sporządzania takiego mleka jest pochodzenia obcego.

'—i

, I Rozdział 8. Obróbka drewna I kory. /

289.    Archeologja przedhistoryczna, rekonstruując nam dzieje kultury na danych terytoriach, może uwzględniać niemal wyłącznie przedmioty, sporządzane z materjałów trwałych, nieniszczejących