klsti455

m

ROZDZIA.Ł 17. BCDOWNICTWC

cynii w szczycie półsoszki (fig. 441), oraz — z drugiej strony -- z zasadniczo podobną konstrukcją dachów głogowych, wspartych na pół-soszkach, a pospolitych w Chinach i innych krajacii wschodniej Azji.

441. Wnętrze starej chałupy; slegowa konstrukcja dachu z półsoszkaini w szczycie. Orubica nad rz. Sawą, Bośnia. (Wg Ćurćića, Glasnik zem. muz. u Bośni i Hercegovini, t. 22, r. 1910, str. 480, fig. 88).

Tu i owdzie w Eurazji spotykamy zresztą bardzo niskie dachy bez szczytu, oparte na jednej tylko sledze, leżącej bezpośrednio na ścianach budynku. I te więc do pewnego stopnia należy brać pod uwagę przy studjach nad genezą i rozwojem slegowej konstrukcji.

500. Zajmująco jest, że na Polesiu, podobnie jak w Fin-landji, Szwecji oraz w kantonie Wallis w Szwajcarji, dachy slegowe bywają zdwojone. To nam również, jak zaraz zobaczymy, może pośrednio rzucić światło na genezę slogowego dachu. Dzięki zdwojeniu dachu szczyt tych domostw daje obraz, przedstawiony na fig. 442, A¹. K. Khamm przypuszczał pierwotnie, że w takich wypadkach chodzi o rodzaj jjułapu pod dachem;

442. A¹. Szczyt chałupy. Wiele-miczepod Dawidgródkicm.pow. Stolin, Polesie (Polska). — A\ Przekrój przez górną część tejże chałupy. — B. Przekrój przez górną część chałupy ze wsi Pru-żyłowicze, pow. Drohiczyn, Polesie (Polska). — Rys.' autor.

następnie zgodził sic jednak z innymi badaczami, którzy uważają, że wewnętrzny pseudo-pułap (fig. 442, A*) jest pozostałością po dawniejszym dachu, nakrytym zczasem drugim dachem bardziej stromym. Istotnie taki właśnie trójpołaciowy dach (—bywają zresztą i dwuspadkowe dachy wewnętrzne: fig. 442, B —) widzimy do dziś dnia na wielu domkach nagrobowych białoruskich¹. Takiż dacii przedstawia najstarszy typ krycia w palowych domostwach bośniackich (ob. fig. 452).

Zasługuje na baczną uwagę, że w niektórych prymitywnych, a tu należących budynkach ugrofińskich, np. w wotjackiej kiiali (wot. kiiałń), widzimy dach całkiem podobny do przedstawionego na rys. 452,ale górą wzdłuż grzbietu otwarty! Rysunek będzie podany w 3. części tej książki.

31*