klsti559

589

ROZDZI.Ał.

końcach i t. p. (fig. 495, i i 2; 496, 4). W rozszczepieniu drążka, czy też owej poprzeczki, zakładało się nieco ukośnie łuczywo. Tu i owdzie spotykać można na Białorusi świeeaki nieco odmienne (fig. 493, 3), Powszechniej zaś, zwłaszcza przez włościan zamożniejszych, używane były świeeaki, zakończone żelaznemi kleszczami (fig. 496, 1, 2, 7)- Na Białorusi, w Polsce i t. d. niektóre świeeaki kleszczowe bywały złożone z dwu części w ten sposób, że dawały się obniżać i podwyższać (fig. 496, 5, e); inne znów bywały zawieszane u pułapu.

496. Świeeaki. 1 i 2. Soi, pow. Żywiec, Małopolska ; 3—5. pow. lida, Białoruś (Orli Bot, t. 10, r. 1929, str. 52 i 49). - 6. Janowice, pow. Biała, Małopolska (Ziemia, t. 4, r. 1913, str. 164). - 7. Górna część świecaka. Pow. Solvy<-egda, gub. Vołogda, Wielkorus (Źiwaja Starina, t. 8, r. 1898, str. 30, fig. 23).

Dodajmy w tym związku — choć to należałoby raczej omówić na innem miejscu — że łuczywo sporządzano na znacznych obszarach Wielkorusi wyłącznie z brzozy, nie zaś z sosny; na Białorusi (i na Litwie) używano chętniej sosny niż brzozy; w rdzennej zaś Polsce i na Polesiu oraz na północnej Małorusi posługiwano się niemal wyłącznie sosną; jednak tu i owdzie, a zwłaszcza gdzie sosen było mało lub nie było ich wcale, palono i w tych krajach trzaski brzozowe a także olchowe, leszczynowe, bukowe, grabów sowę i nawet osinowe. W Czecho słowacji można było zapewne ob serwować stosunki mniej lub więcej podobne; wiemy bowiem, że w Czeskim Lesie używano obok sosny także brzozy i olchy. W Czar-nogórzu i Albanji świecono łuczywem sosnowem.

Na Polesiu, Biało- i Wielkorusi świecenie łuczywem panowało doniedawna wszędzie po wsiach.

Lepechin, podróżujący w drugiej połowie XVIII w. z Petersburga przez Władimir do Murotnu i dalej w kierunkunaSymbirsk,świadczy, że ani razu nie zauważył u włościan innego sposobu oświetlania; nawet po miastach biedniejsi mieszkańcy nie pogardzali łuczywem.

6t>;». Na zakończenie tego rozdziału — krótka uwaga na temat rozmieszczenia sprzętów wewnątrz, izby. Typowy dziś dla przeważnej części Słowiańszczyzny północnej, dla Bałtów, a do pewnego stopnia i dla zachodniej cząstki Słowiańszczyzny południowej, schemat takiego rozmieszczenia i wogóle schemat urządzenia wnętrza przedstawia załączony rysunek (fig. 497). Identyczne rozstawienie ław przyściennych, stołu, ławek ruchomych, obrazów świętych i pieca powtarza się w izbie górno-niemieckiej. Naw’et tak drobny szczegół jak figurka ptaka, sztucznie wykonana z różnego materjału i zawieszana