klsti541

571

ROZDZIAŁ 18. SPRZłyTY

487. 1. Krzyżak. Mokrow, pow. Łuninicc, Polesie (Polska). — 2. Stojak. Berszty, pow. Grodno, Białoruś (polska). — 3. Werko (łóżko). Ma-ziarnia, przysiółek Wilczej Woli, NE od m. Kolbuszowej, Małopolska. — 4. Stojak. Gnjiliśta, Hutovo blato, Hercegowina (Muz. etn. w Sarajewie). - 1 i 3. wg rysunków B. Żyranika (ryc. 3. sporządzono wg bardzo pobieżnego szkicu);

2 i 4. rys. autor.

nio nakształt pętlicy przytwierdzony do pionowego drąga, bądź też umocowany do poprzecznej beleczki, której jeden koniec zostaje w drąg wpuszczony (jak na fig. 487, 4.) W ostatnim wypadku z kabłąka i poprzeczki formuje się rodzaj drewnianego strzemienia. Wewnątrz pętlicy, czy strzemienia, umieszczają dziecię. Ponieważ drąg jest wdole i wgórze ruchomy, więc dziecko może go obracać i chodzić dokoła. Stojaki drążkowe spotykamy u Słowian południowych (w Bułgarji oraz w Serbochorwacji) i u północnych (np. gdzie niegdzie na Morawach, w Małopolsce, na Polesiu, zachodniej Białorusi etc.). Poza tern są one w użyciu na Węgrzech, na Łotwie i t. d. Stojaki stołkowate bez kółek lub na kółkach znane są również na północy i południu Słowiańszczyzny (np. w Serbochorwacji, na Łu-życach, w Polsce, na Białorusi etc.); i one także bywają stosowane na Węgrzech; zasiąg zresztą form podobnych wykracza, jak się zdaje, w kierunku wschodnim poza Europę - do Turkiestanu a może i dalej.

587. Od sprzętów dziecinnych przejdźmy teraz do sprzętów ogólnego użytku i w szczególności — do sprzętów wypoczynkowych.

W krajach słowiańskich praktykują się bardzo liczne sposoby urządzania sypialnego łoża. Spotykamy się więc z sypianiem na gołej lub byle czem przykrytej ziemi, z używaniem krytych platform, czy raczej szałasów,nadrzewnych (§ 481), z pokładaniem się do snu na przenośnych lub nieruchomych werach i łóżkach, na ławach, połaciach (§ 595) i piecach.

Przygodne sypianie letnią porą na ziemi pod gołem niebem widzieć można, rzecz prosta, wszędzie. Włościanin słowiański, zwłaszcza na południu, niewielką przykłada wagę do tego, jakie ma posłanie; zaś zbyt wysoka temperatura, panująca nieraz w mieszkaniu, a niekiedy i dokuczliwe robactwo, nie uprzyjemniają mu noclegu w izbie do tego stopnia, aby bez niego nie mógł się obejść. W wielu też okolicach Bułgarji, Serbji, Bośni, Dalmacji i Czarnogórza, choć tam mniej więcej wszędzie znane są łóżka, jednak młodzież, albo na-