Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 03 023118

L

E| U? 0^ ’ ^ 9^ O □    % Limit wydruku: 0

a o ©

Strona 62/293

A. UulMtU Kutlunt jf.-yta    rmiit. Z.unAiK<vii VJU,^nW.WuxnM-.i2m<

ISBN IMit IłSłn *. O hy WN Hm .Vi*

Rozstęp ten nic musi i nic powinien być znaczny, niemniej kodyfikacja pozostaje zawsze nieco z tylu za aktualną normą językową. Ażeby dystans między nimi nie był zbyt duży, należy, po pierwsze, uwzględniać w kodyfikacji wewnętrzne zróżnicowanie normy (istnienie dwóch jej poziomów, por. s. 32-37), po drugie zaś - dokonywać kodyfikacji stosunkowo często. Przy intensywnych zmianach zachodzących w języku, tak jak to się dzieje współcześnie, nowa kodyfikacja normy powinna się odbywać co 10-15 lat.

Można byłoby też uwzględnić wariant kodyfikacji częściowej (..kroczącej"), czyli wprowadzanie na bieżąco, co dwa, trzy lata, nowych rozstrzygnięć kodyfikacyjnych i publikowanie ich w nowych wydaniach słowników normatywnych. Prowadziłoby to jednak do sporego zamieszania - świadomi użytkownicy języka musieliby śledzić nieustannie kodyfikację normy i często zmieniać swoje przyzwyczajenia językowe. Tymczasem stabilizacja rozstrzygnięć kodyfikacyjnych jest niewątpliwie pożądana, zwłaszcza w świetle oczekiwań użytkowników języka, niebędących językoznawcami. Lepszy więc wydaje się wariant „skokowy" kodyfikacji normy, to znaczy całościowy przegląd i weryfikacja normy oraz nowe jej kodyfikowanie. By jednak uniknąć zbyt dużych rozbieżności między oboma zjawiskami, kodyfikacja powinna być, jak wspomniano, stosunkowo częsta.

Kodyfikacja jest czwartym, najpóźniej wyodrębnionym i opisanym, pojęciem teoretycznym, kluczowym dla teorii kultury języka. Należy się więc zastanowić, jaki jest jej stosunek do trzech już tu omówionych pojęć, a mianowicie: do systemu, normy i uzusu. Udaną próbę ustosunkowania do siebie wszystkich tych pojęć podjęła Danuta Buttler^lł7. Przyjmujemy tu większość jej ustaleń, dokonując tylko niezbędnych uzupełnień i uaktualnienia przykładów.

Mówiąc najogólniej, kodyfikacja musi stale zachowywać .Jednakową odległość” zarówno od zjawisk systemu, jak i aktualnego uzusu. „Kodyfikacja zorientowana wyłącznic na system, a więc na elementy stabilne i seryjne, oderwałaby się od żywych procesów mówienia, a nic uwzględniając powstających w jej toku innowacji - szybko doprowadziłaby do skostnienia języka. I odwrotnie - kierowanie się w rozstrzygnięciach kodyfikacyjnych wyłącznie zwyczajem społecznym wprowadziłoby w obręb normy wiele zjawisk nieregularnych (...]. rażących pożyczek itp., co mogłoby zagrozić spójności i wewnętrznemu ładowi systemu” .

Za najważniejszą funkcję kodyfikacji wobec normy językowej należy uznać funkcję sankcjonująca (stabilizującą). Zapisy kodyfikacyjne potwierdzają rozstrzygnięcia zawarte w normie językowej, a tym samym stabilizują normę, utrwalają ją na pewien czas.

Zazwyczaj kodyfikacja sankcjonuje normę już utrwaloną, jednakże w pewnych wypadkach rozstrzygnięcia kodyfikacyjne mogą też sugerować wybór spośród środków istniejących w języku, na przykład preferować jeden z wariantów alternatywnych (zob. s. 38). aprobowanych w normie. Formy C. Ip

^1,7 W artykule Kiulyfikucja normy, jw., s. 13-16. ^,J,< Ibidem, s. 14.

62

Start

Itelix iLibrary Reader

9 Kultura języka polskie...

te Zrzuty ekranu

PL E3 ^