Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 12 04 260911

M Łobocki. WproMukerde <!o metodologii boJt/ń petlogpgteuiych, Kraków 2fli»

ISBN: 97S-83-7587-163-0.O by Oficyna Wydawnicza JaipuU" 2009

Rozdział IX

Morainf. aspekty badań pedagogicznych

Pracownicy naukowi - podobnie jak przedstawiciele innych grup zawodowych - wykazują zróżnicowany poziom moralny w wykonywaniu swego zawodu. Tak więc i oni sprzeniewierzają sic obowiązującym normom etyki zawodowej czy - inaczej mówiąc - normom etosu naukowego, stanowiącego wedle wyrażenia R. K. Mertona (1982, s. 580) „zabarwiony emocjonalnie zespól wartości i norm uważanych za obowiązujące ludzi nauki'¹. Wartości i normy te pozostają zgodnie z jego przypuszczeniem (R. K. Merron, 1982, s. 583-589) - w ścisłej łączności z czterema „nakazami” czy wymaganiami, których spełnienia domaga się etos współczesnej nauki. Są nimi: uniwersalizm (tj. obiektywizm, bezstronność, niezależność), wspólna własność dorobku naukowego (tzw. komunizm), bezinteresowność (czyli uprawianie nauki nie ryle dla zysku, ile dla zaspokajania czystej ciekawości świata) i zorganizowany sceptycyzm (tj. krytycyzm wobec dotychczasowych poczynań naukowo-badawczych). Do wymienionych wymagań czy nakazów, charakterystycznych dla etosu naukowego, B. Barber (1962) dolą-cza ponadto racjonalność, rj. dążność do jasnego, ścisłego, spójnego i logicznego wywodu naukowego oraz neutralność emocjonalną, czyli unikanie w opisie naukowym uzewnętrzniania swych osobistych emocji, wzruszeń i preferencji.

Na przykład w wyniku badań przeprowadzonych w Polsce na temat crosu naukow ego z udziałem warszawskich pracowników nauki okazało się, że najwyżej cenionymi przez nich wartościami i normami są: uczciwość i rzetelność naukowa, uniwersalizm, krytycyzm i sceptycyzm, a także skromność naukowa, bezinteresowność i dbałość o poprawność metodologiczną (warsztatową) poczynań naukowo-badawczych (30,1% wszystkich badanych). Na drugim miejscu sytuują oni m.in. takie wartości i normy obowiązujące ludzi nauki, jak: tolerancja, brak oportunizmu, odwaga, prawość (23.3%). Na trzecim miejscu wymieniają wartości i normy określające ich komperencje zaw^rodovvc jako naukowców i motywację do pracy naukowo-badawczej, tj. posiadany przez nich zasób wiedzy, fachowość, pracowitość, dokładność, dociekliwość, zamiłowanie i entuzjazm dla wykonywanego zawodu, czyli tzw. pasje twórczą, oraz talent, zdolności, inteligencję i unikanie „łatwizny” naukowej (19,2%). Na czwartym miejscu eksponuje się wartości i normy, „kreujące naukę jako działalność poznawczą” (13,2%), a najmniej docenia się „wzory interakcji wownątrz środowiska naukowego" (7,1%) i praktyczne konsekwencje działalności naukowej, łącznic ze związaną z nimi odpowiedzialnością (67%) (B. Post, 1985, s. 215-217).

Rozdział IX. Moralne aspekty badań pedagogicznych 203