skanuj0031 bmp

74 V. Pisanie zasadniczej części pracy

niu do publikacji naukowych) bardzo ujmuje zalety pracy. Rola przypisów —jak pisze J. Boć — „jest niezastąpiona [...]. Treść, sposób ujęcia, kompletność i kompleksowość w treści przypisów dają łącznie świadectwo jakości i wielkości nakładu pracy, a nierzadko i erudycji”²³.

7. Posługiwanie się cytatem

Operowanie cytatem i cudzysłowem jest sztuką równie trudną jak korzystanie z przypisów. Zresztą jedno ma związek z drugim, ponieważ ku Ady cytat wymaga przypisu źródłowego. Najpierw wyjaśnijmy Umkcje cytatu i cudzysłowu, zbieżne w tym sensie, że zawsze cytat trzeba wziąć w cudzysłów, chociaż nie zawsze cudzysłów wykorzystuje Nit; w celu prżytoczenia wypowiedzi kogoś innego.

Cytat stanowi dosłowne przytoczenie w tekście pisanym czyichś iłów, a cudzysłów to graficzny znak interpunkcyjny w postaci dwóch pnr przecinków okrągłych lub trójkątnych, w które ujmuje się wyrazy pyinwfme lub wyodrębnione w tekście z innych względów. Za ich pomocą, w wypadku pracy dyplomowej, można wyeksponować w pracy Użycie słów zwykle używanych w innym kontekście. Zwyczajem jest toż pisanie w cudzysłowie tytułów czasopism. Cudzysłowem posługujmy się również w celu wyraźnego wyodrębnienia wyrazu lub terminu o szczególnym znaczeniu dla naszych rozważań. Poza pisarstwem (Unikowym cudzysłowu używa się np. w celu nadania wyrazowi łub UWmtowi językowemu zabarwienia ironicznego.

Cudzysłów najczęściej wykorzystywany jest w wypadku cytowania, • więc dosłownego przytaczania cudzych myśli²'¹. Cytować czyjąś opi-lllę powinniśmy jednak niezbyt często, najlepiej tylko wówczas, gdy ich Il7.ckazanie własnymi słowami wiąże się z ryzykiem zmiany ich sensu Ul) gdy chcemy podkreślić użycie przez kogoś właśnie takich, a nie (litych słów. Nie oznacza to, że streszczając cudze myśli, nie jesteśmy |ttl (owiązani do ujawnienia tego faktu w przypisie.

” J. Boć: Jak pisać..., s. 32.

* Wyraz „cytować” może też oznaczać wskazywanie w przypisach konkretnego źró Ml inlonnacji.

Nie cytuje się wiedzy — nazwijmy ją-— podstawowej z danej dyscypliny. Nie korzysta się też z cytatów nadmiernie, ponieważ praca w takiej sytuacji staje się mało czytelna, niezrozumiała, niejasna. Zbyt dużej liczby cytatów trzeba unikać szczególnie w rozprawie o bardzo wyraźnym charakterze kompilacyjnym.

Największych trudności przysparza jednak w praktyce pisania prac dyplomowych umiejętne łączenie cytatów z tokiem własnego wywodu, a więc to, co można nazwać wprowadzeniem cytatu do tekstu pracy. Wiąże się z tym zjawisko umieszczania w rozprawie zbyt długich cytatów, rozpoczynających się wraz z początkiem zdania, a tworzących niekiedy cały akapit. Istotne wydaje się, aby z cudzych przekonań wybierać do dosłownego przytaczania tylko fragmenty opinii. Jeśli zaś chcemy wprowadzić jako cytat dłuższy tekst, to należy taki cytat odpowiednio zapowiedzieć, a zapowiedź zakończyć dwukropkiem.

Zanim przedstawimy kilka przykładów, wyjaśnijmy funkcję wielokropka w nawiasie, często stosowanego w praktyce cytowania. Jest on potrzebny w sytuacji, gdy z cytowanego tekstu usuwamy fragmenty niepotrzebne albo też — w pewnych okolicznościach — chcemy zaznaczyć, że nie cytujemy zdania od początku lub nie cytujemy go do końca. Z tego też względu wielokropek spotkać można (w nawiasie) w środku cytatu (czasami kilkakrotnie), na jego początku lub na końcu. Przedstawmy kilka przykładów pochodzących z jednej tylko publikacji⁵⁵:

Przykład 1: Zamiarem Autorów recenzowanej książki — jak pisze jej Redaktor Naukowy — było „możliwie szybkie wyjaśnienie konstytucyjnych zasad podstawowych” i przygotowanie pracy czytelnej „również dla osób, które nie trudnią się zawodowo badaniami prawa konstytucyjnego”.

Przykład 2: Widać to m.in. wtedy, gdy Autorka pisze, że szeroki zakres kompetencji głowy państwa nie odpowiada „klasycznej koncepcji podziału władz”, ale za to jego prawo „do rozwiązywania parlamentu jest jednym z klasycznych instrumentów w systemie podziału władz”.

Przykład 3: Niezupełnie można zgodzić się z poglądem, że „nowoczesna koncepcja państwa konstytucyjnego [...] wyraża się przede wszystkim w przyznaniu najwyższej rangi konstytucji”.

ⁿ A, PuHo, recenzja książki: Zasady podstawowe polskiej konstytucji, pod red. W. Sokolewicza, Warszawa 1998, [w;] „Przegląd Sejmowy” 1998, nr 6, s. 81 i n.