256 MOTYWOWANIE W ZARZĄDZANIU
pracownicy będą wspólnie rozwiązywać problemy, a więc gdy współpraca będzie nie tylko celem, lecz metodą, gdy działanie jako „ja” zostanie zastąpione działaniem jako „my”. Tylko bowiem wtedy można będzie aktywizować pracowników, pobudzać ich kreatywność, pomysłowość i zaangażowanie, gdyż obdarzą oni przełożonego zaufaniem i dostosują się do jego stylu postępowania.
Podstawowym warunkiem dobrego współdziałania jest oczywiście dobra wzajemna komunikacja, zasadzająca się na rzetelnym przepływie informacji na zasadzie sprzężenia zwrotnego1. Komunikacja taka prowadzi do wspólnego rozumienia określonych treści, czyli do wzajemnego zrozumienia się nadawcy i odbiorcy w zakresie przekazywanej wiadomości.
Skuteczna komunikacja stanowi podstawę nowoczesnego dynamicznego zarządzania personelem (Management by Wal-king Around), w którym stosuje się technikę motywowania przez komunikację. Celem tej techniki jest2:
★ stworzenie warunków zachęcających pracowników do wyrażania myśli, zgłaszania pomysłów, propozycji itp.;
★ uważne wysłuchiwanie podwładnych;
★ natychmiastowe usuwanie barier komunikacyjnych.
Dobra komunikacja oznacza, że w firmie ceni się pracowników nie tylko za pełnione przez nich role, ale także za ich osobowość, inwencję i inicjatywę. „Jakość komunikowania w organizacji - pisze K. Weistein - wywiera wpływ na motywację pracowników i ich zadowolenie z pracy, na ich zaangażowanie i energię, na ich wydajność i efektywność. Ludzie reagują na klimat organizacji. Zaś głównym czynnikiem, od którego to zależy, są wartości i style menedżerów. Filozofia firmy, która uznaje
Tabela 10.
Znaczenie solidnego informowania
Autorytarny przełożony |
Kooperatywny przełożony |
- decyduje według własnego uznania, kogo, kiedy i o czym należy informować; - informuje żywiołowo, kiedy chce, i zataja informacje przed współpracownikami; - uważa, że informacje udzielone pracownikom są wyróżnieniem |
- nie wymaga przedkładania wszelkich informacji; ustala, kiedy, kto i o czym ma być informowany; - podaje informacje potrzebne pracownikom do wykonywania zadań; - przyjmuje informacje i pomysły pracowników |
Jego współpracownicy |
Jego współpracownicy |
- mają poczucie niepewności, plotkują; - są nieufni wobec przełożonego; - rywalizują ze sobą i myślą o własnych sprawach |
- mają poczucie pewności i unikają plotek; - stają się samodzielni i cieszą się ponoszeniem odpowiedzialności; - mają zaufanie do przełożonego, są wobec niego szczerzy, nie boją się informować go o wszystkim |
Skutek - niewłaściwe postawy pracowników |
Skutek - właściwe postawy pracowników |
- przekazują przełożonym nierzeczowe informacje, niepełne, a nawet fałszywe; - zachowują dla siebie ważne informacje, aby imponować kolegom lub „podlizywać” się szefowi; - zachowują się egoistycznie; - traktują podobnie jak szef swoich podwładnych na niższym szczeblu; - słuchają nieformalnych informacji (propaganda szeptana) |
- informują przełożonych rzeczowo, właściwie i wyczerpująco; - wnoszą własne propozycje; - chętnie przekazują informacje podległym im pracownikom; - nieformalne źródła informacji tracą znaczenie ł nie mają żadnego wpływu |
Wynik - zły klimat w przedsiębiorstwie I mała wydajność pracy |
Wynik - dobry klimat w przedsiębiorstwie i wysoka wydajność pracy |
Źródło: Co powinni wiedzieć pracownicy, „Organizacja i Kierownictwo” 1989, nr 7-8, s. 83.
otwartość i wykorzystuje w pełni cały swój ludzki potencjał, z założenia zależy od dobrej komunikacji - w górę, w dół, poziomej; należy wszystkich włączyć i zachęcić nie tylko do komunikowania się we wszystkich kierunkach, ale także do słuchania, do wykorzystania sprzężeń zwrotnych”3.
Najważniejsze korzyści, jakie płyną z dobrej komunikacji zasadzającej się na rzetelnej informacji zwrotnej, prezentuje tabela 10.
U. Gros, Organizacyjne aspekty zachowań ludzi w procesach pracy, Katowice
1994, s. 69.
L. Zbiegień-Maciąg, Management by Walking Around, czyli dynamiczne zarządzanie personelem, „Przegląd Organizacji" 1993, nr 12, s. 22.
K. Weinstein, Komunikowanie się, [w:] Praktyka kierowania, praca zbiorowa pod red. D.M. Stewart, Warszawa 1994, s. 323.