IMGg58 (3)

20 WSPIERANIE ROZWOJU DZIECI W PROCESIE WCZESNEJ EDUKACJI

rujące, zaś racjonalność emancypacyjna - wspieranie oferujące. Wspieranie sterujące - oznacza podejście instrumentalno-zobowiązujące, konwencjonalne, zaś wspieranie oferujące jest dialogowe, nieinwazyjne, swobodnym wyborem ofert.

W praktyce ów teoretyczny absolutyzm można i należy przekraczać, wyodrębniając co najmniej pięć strategii czy sposobów wspierania rozwoju ucznia w zorganizowanym procesie edukacyjnym. Oto one: wspieranie laudacyjno-motywacyjne, sterujące, semisterujące, sterująco-oferujące i oferujące.

Wspieranie laudacyjno-motywacyjne (łac. laudo = chwalić) jest najprostszym i najskuteczniejszym podmiotowym mechanizmem wspierania rozwoju ucznia. Wiąże się z potrzebą uznania szkolnych osiągnięć ucznia ze strony nauczyciela. Uczeń doświadcza spełnienia potrzeby uznania, kiedy jego działania są akceptowane i pozytywnie oceniane. To motywuje go do analogicznych lub bardziej twórczych działań określonego typu. Ta strategia edukacyjnego wspierania rozwoju dziecka posiada wyjątkowo rozległe możliwości stosowania w praktyce pedagogicznej. Spełniony jednak musi być podstawowy warunek - podmiotowe interakcje w procesie edukacyjnym.

Wspieranie sterujące - kierowniczą rolę pełni tu nauczyciel udzielający pomocy oficjalnie i w majestacie prawa. Obejmuje wszelkie formy doraźnej bądź systematycznej pomocy uczniowi mającemu określone problemy rozwojowe. Udzielana pomoc zawiera rygory bezwzględnego podporządkowania się. Decyzje o pomaganiu podejmuje nauczyciel według własnego uznania. Wspieranie przyjmuje postać imperatywu: kierowanie- egzekwowanie -ochranianie. Ten sposób wspierania jest niezwykle przydatny. Musi on jednak przebiegać w facylitatorskim klimacie i pełnym poszanowaniu osobowości edukowanego.

Wspieranie semisterujące (fr. setni - w złożeniach - pół-) stanowi istotne poszerzenie wspierania laudacyjno-motywacyjnego o elementy pomocy konwencjonalnej udzielanej uczniowi z inicjatywy nauczyciela i egzekwowanej przez niego w obligatoryjnym trybie. Pomoc ta musi być udzielana w klimacie pełnego poszanowania godności osobistej ucznia.

Wspieranie sterująco-oferujące przekracza sztywne i absolutystyczne granice racjonalności adaptacyjnej i emancypacyjnej. Dopuszcza w praktyce pedagogicznej koegzystencję obu rodzajów wspierania rozwoju ucznia. Jest ono zgodne z przekonaniem, iż rozwój wychowanka jest efektem zarówno wychowania dyrektywnego, jak i niedyrektywnego (por. Śliwerski 2004).

Wspieranie oferujące wiąże się z orientacją humanistyczną. Według R. Kwaś-nicy (1994, s. 13) „istota oferowania polega na komunikowaniu osobie doświadczającej pomocy swojego punktu widzenia. Pomoc tego rodzaju można sprowadzać do mnożenia alternatywy, wymiany punktów widzenia, zaświadczania o istnieniu innych możliwości... można ją traktować jako swoistą postać dialogu, w którym pomagającemu idzie o wypowiedzenie swego zdania po to, by mogło