ZT128 (2)

254

CZEŚĆ 3. ZARZĄDZANIE TURYSTYKĄ A ŚRODOWISKO

zachęca do wcielenia się na chwilę w postać żołnierza z przeszłości, spojrzenia na świat jego oczami - jest pomyślany tak, aby zainteresować potencjalnych zwiedzających. Ten pierwszy w bardzo niewielkim stopniu pobudza wyobraźnię i ciekawość przypadkowego odbiorcy. Oznacza to, źe zawartość i wygląd materiałów promocyjnych nie są obojętne, bo mają istotny wpływ na nastawienie turystów. Użyte słowa i znaki składają się na wyobrażenie o danym miejscu, jego kulturze i krajobrazie oraz oczekujących nas tam przeżyciach.

Materiały promocyjne odgrywają ważną rolę w docieraniu z określonym przekazem do odbiorcy. Nie są zwyczajnym nośnikiem reklamowym, lecz częścią produktu jako takiego. W branży, w której głównym produktem są przeżycia oraz wspomnienia, materiały promocyjne stają się narzędziem umożliwiającym kształtowanie oczekiwań odbiorców zgodnie z przyjętą wizją i celami funkcjonowania danego miejsca.

Centra informacyjne

Centra informacyjne pełnią kilka ważnych funkcji. Po pierwsze, dostarczają podstawowych informacji o danym miejscu, jego kulturze i środowisku naturalnym. Po drugie, przy starannym zaaranżowaniu wnętrza mogą się stać wizytówką całego obiektu, przestrzenią, w której turyści spędzają sporo czasu. Po trzecie, stanowią potencjalne źródło przychodów. Po czwarte, oferują zwiedzającym różne udogodnienia, takie jak miejsca wypoczynku, restauracje i kawiarnie, toalety oraz parkingi. Po piąte, są bramą prowadzącą na teren zwiedzania.

Menedżerowie nieustannie zastanawiają się, na jakie walory danego obiektu należałoby zwrócić uwagę zwiedzających oraz w jaki sposób najlepiej je prezentować i objaśniać. Często do tego celu wykorzystuje się zdjęcia umieszczane w centrach informacyjnych. Stworzenie takiej ekspozycji wymaga dokonania wielu wyborów - co sfotografować, pod jakim kątem i o jakiej porze roku, w jaki sposób ułożyć zdjęcia itp. To, co pokazano, od razu nabiera większej rangi dla ludzi, podczas gdy to, co pominięto, wydaje im się mniej istotne. Takie ukierunkowanie uwagi zwiedzających i ich ewentualnych zachowań jest bardzo ważne z punktu widzenia zabezpieczenia obiektu przed szkodami. W ten sposób można ludziom pokazać, na czym polega wyjątkowość danego miejsca, a jednocześnie sprawić, aby poruszali się z dala od stref, w których ich obecność jest niepożądana. Już sam fakt, że ludzie na dłużej zatrzymują się w centrum informacyjnym, zmniejsza ryzyko negatywnych skutków napływu dużej liczby turystów. Ponieważ w wypadku parków narodowych większość zwiedzających przyjeżdża na jeden dzień, przy dobrze zorganizowanym centrum informacyjnym, gdzie goście mogą się posilić i skorzystać z toalety, oraz łatwo dostępnych szlakach spacerowych istnieje sporo prawdopodobieństwo, że w znacznej części parku będzie panował niezmącony spokój. W efekcie zwiedzający mogą czerpać dużo radości z pobytu w parku, nie będąc jednocześnie zbyt uciążliwymi dla przyrody, która ich tam przyciągnęła.

^r

ROZDZIAŁ 14. ZARZĄDZANIE ATRAKCJAMI TURYSTYCZNYMI    255

Istnieje wiele metod służących zatrzymaniu zwiedzających w określonym punkcie. Jedną z najbardziej skutecznych są prezentacje audiowizualne. Na przykład w 2002 r. dyrekcja amerykańskiego Parku Narodowego Zioń utworzyła w dawnym centrum informacyjnym Muzeum Historii Człowieka. Integralną częścią ekspozycji jest 22-minutowy, powtarzany co pół godziny pokaz wideo. Zaparkowanie samochodu, odwiedzenie muzeum, obejrzenie pokazu i pozostałych eksponatów, wizyta w sklepie i posiłek mogą w sumie zająć nawet dwie godziny. Ze względu na to, że park odwiedzają rocznie ponad 2 min gości, możliwość skoncentrowania ruchu turystycznego w przystosowanych do tego miejscach jest bardzo istotna. Poza tym w parku wytyczono szlaki spacerowe wychodzące bezpośrednio z centrów informacyjnych, dostępne zarówno dla mniej wytrwałych piechurów, jak i osób na wózkach - pokonanie niektórych tras nie zajmuje więcej niż dwie godziny. Zwiedzający mogą też skorzystać z dziennych i nocnych wycieczek prowadzonych przez strażników parkowych. Dodatkowo dyrekcja parku oferuje wyjazdy autokarowe połączone ze spacerami, których długość często nie przekracza dwóch godzin. Tego typu metody zatrzymywania i ukierunkowywania zwiedzających są stosowane przez parki narodowe na całym świecie i wiążą się z wieloma korzyściami, wśród których należy wymienić:

•    udostępnienie atrakcji przyrodniczych osobom o ograniczonej sprawności ruchowej (wynikającej z inwalidztwa lub podeszłego wieku);

•    objaśnienie ludziom walorów danego miejsca;

•    stworzenie bezpiecznego otoczenia zmniejszającego ryzyko uszczerbku na zdrowiu;

•    wysoki poziom zadowolenia zwiedzających wynikający z możliwości poznawania miejsca przy pomocy strażników i bez narażania się na niebezpieczeństwa;

•    dodatkowe przychody ze sprzedaży żywności i pamiątek, z organizacji wycieczek oraz działalności ajentów;

•    powstrzymanie ludzi przed wkraczaniem na obszary, na których mogą stanowić zagrożenie dla rzadkich gatunków roślin i zwierząt;

•    skoncentrowanie ruchu turystycznego na terenie znajdującym się pod stałą kontrolą strażników, co zwiększa poczucie osobistego bezpieczeństwa zwiedzających.

Szlaki turystyczne

Szlaki turystyczne są ściśle związane z centrami informacyjnymi i mają istotny wpływ na ukierunkowanie ruchu oraz zadowolenie turystów. Są one różnorodne: od betonowych lub asfaltowych alejek dostępnych dla osób na wózkach, aż po wyboiste drogi gruntowe uwielbiane przez właścicieli samochodów terenowych. Ogólnie łączą miejsca warte zobaczenia. Utrzymywanie szlaków turystycznych to zagadnienie, któremu poświęca się wiele uwagi w specjalistycznej literaturze. Między