IMGg64 (3)

34 WSPIERANIE ROZWOJU DZIECI W PROCESIE WCZESNEJ EDUKACJI

plementarnego, wiążącego oddziaływanie technologiczne z oddziaływaniem humanistycznym. Nauczyciel wspomaga uczniów spiesząc im z pomocą w opanowywaniu wiadomości i umiejętności (w modelu prakseologicznym), prowadząc dialog partnerski z uczniami, wzmacniając ich emocjonalnie, wykazując postawę akceptacji i przyjaznego traktowania, wykazując cierpliwość i zrozumienie (w modelu humanistycznym), bacząc na efekty zewnętrzne i przeżycia wewnętrzne uczniów wykazujących starania, by spełniać oczekiwania i wymagania nauczyciela (w modelu komplementarnym).

B.    Uczeń (uczniowie) - nauczyciel. Tego rodzaju relacje pomocowe występują niezbyt często, tylko wówczas, gdy uczniowie, świadomi celów i zadań lekcji akceptują działania dydaktyczne nauczyciela, czynnie uczestniczą w lekcji, zachowują dyscyplinę, akceptują emocjonalnie nauczyciela, co wyraża się w dużej mierze w formie komunikatów niewerbalnych, życzliwej aury tworzonej wokół nauczyciela. Ten typ wspierania występuje w realizowaniu humanistycznego modelu procesu kształcenia, przy partnerskich stosunkach nauczycieli i uczniów, dialogicznych sposobach kontaktów wzajemnych, podmiotowym traktowaniu uczniów i nauczycieli. Nauczyciel nierzadko nie doznaje żadnych wzmocnień ze strony dyrekcji, nadzoru pedagogicznego szkół, grona innych nauczycieli, w tej sytuacji wsparcie ze strony uczniów staje się nagrodą i motywuje do pracy dydaktycznej.

C.    Uczeń - uczeń. W toku procesu dydaktycznego nie wszyscy uczniowie spełniają wymagania programowe, część uczniów ma trudności w nauce, grożą im niepowodzenia szkolne a nawet powtarzanie klasy, część uczniów natomiast radzi sobie bardzo dobrze z nauką, praca w szkole nie jest dla nich trudnością. W tej sytuacji pożytecznym zjawiskiem jest wspieranie uczniów słabszych przez uczniów zdolniejszych w formie pomocy koleżeńskiej w nauce. Wspieranie może również występować w sferze emocjonalnej, wolicjonalnej, egzystencjalnej w sytuacji kryzysów związanych z okresem dojrzewania młodzieży, kiedy nie zawsze dorośli (rodzice, nauczyciele) dostrzegają symptomy załamań psychicznych młodzieży, niepewności, stanów lękowych, niewiary w swoje siły, tu może być pomocne wsparcie ze strony koleżanek i kolegów lepiej wczuwa-jących się w stany wewnętrzne rówieśników znajdujących się w potrzebie psychicznej, posługujących się wspólnym językiem emocjonalnym, tym bardziej, że wzajemne kontakty przenoszone są poza szkołę, gdzie nauczyciel nie ma dostępu do uczniów.

D. Nauczyciel - nauczyciel. Wzajemne wspieranie się nauczycieli w procesie kształcenia jest zjawiskiem pożądanym, bowiem wspólnym obiektem troski są ci sami uczniowie. Wspomaganie może występować w formie doradztwa metodycznego ze strony nauczycieli bardziej doświadczonych, z dłuższym stażem zawodowym nauczycielom początkującym, z krótkim stażem zawodowym, może temu towarzyszyć udostępnianie materiałów dydaktycznych (kon-