WA30879 I862 PRZEGLAD ARCHEOLOGJI9 I djvu

106

§. 161. Z kolei musimy przepatrzyć dwa systemy numizmatyczne na dwóch krańcach świata rzymskiego a mianowicie w Hiszpanii i Byzancyum. Tu zaraz właściwie po-winnaby przyjść numizmatyka Gallów. Chronologicznie ona ma na to prawo, bowiem w czasach J. Chrystusa ona jest zupełnie umarłą, gdy tymczasem Iberyjska i Byzantyńska istnieją potem długie czasy — jednakże Byzantyńska łączy się bardziej z Bzymską a Gallijska ze średniowieczną i dlatego byzantyńska musi poprzedzić.

D) Iberyjska numizmatyka.

§. 162. Ona stoi niemal izolowana, więc najlepiej tu z nią odrazu skończyć. Hiszpania, jak wiadomo, kraj bardzo bogaty ściągał ku sobie najrozmaitszą ludność. Nie bardzo wielkie pierwotne zasiedlenie musiało uledz plemieniu Aryów, potem przyszły kolonie Semitów, Phenicyan a następnie Helleńskie, co wszystko razem ustąpiło ostatniemu zasiedleniu wojowniczych Rzymian. Wszystko to odbiło się doskonale w typach monetarnych.

§. 163. Najpierw w charakterze przedstawionych tam głów. Widzimy zupełnie rysy barbarzyńskie (D. de Lorichs-Recherches numismatiąues concern. pricip. les medailles Celti-beriąues. Paris 1852. T. XXIV. 5. XLII. 9), typy stanowczo semickie (T. XXVI. 11, XLII. 8, XLIX. 9), typy rzymskie z domieszką semicką (T. VIII. 10. IX. 8), a nawet typ z grubemi wargami, ślad zapewne wpływów afrykańskich (T. III. 9). Najpotężniejszym jednak pokładem ethnograficz-nym musiało być plemię Aryów, spotykamy bowiem całą dobrze nam znaną symbolikę. Na 66 stemplach mamy 112 rozmaitych symbolów, a mianowicie: słońc 6 — księżyców 17 — koni 16 — jeźdźców 11 — krzyżów 3 — gwiazd 5-cio promiennych 2 — jedna 6-cio promienna — dwie 7-mio promiennych — trzy 8-mio promiennych — gałęzi 4 — pólswastik dwie, z których jedna z krzyżem — delfinów 9 — trójząb — trójkątów 8 — trójkropek 6 — dwie ryby — trzy kłosy — dwa koguty — trzy wieprze — sowa — 5 by-