WA30879 I862 PRZEGLAD ARCHEOLOGJI4 I djvu

181

bolik: dolnego Hisarliku, archaicznej Grecyi i Baktryi, musimy przyznać, iż system Hisarliku jest najprymitywniejszy a zaś helleński i Baktryi są pochodne. Nadto mamy fakta niezaprzeczalnie prawdziwe: Persowie przychodzą gdzieś z Północy w ucieczce przed zimnem. Hindusowie przychodzą również z Północy. Wynikiem tego faktu w związku z przypuszczeniem, że Arjowie do Europy przyszli ze Wschodu musi być określenie, że nasze plemię w swojej wędrówce rozdzieliło się na dwie gałęzie, gdzieś na przestrzeni między Hisarlikiem a Baktryą. To się rozumie, iż nie może być nawet mowy

0    wędrówce hord (porówn. §. 60) a tylko o kolonizacyi, jak to widzimy najjawniej w trzech historycznych już epokach naszego plemienia, a mianowicie kolonizacye helleńskie, rzymskie i europejskie w ostatnich czterech wiekach. Widzimy te fale kolonizacyjne najdokładniej w warstwach Hisarliku. One przechodzą do Europy, o tern świadczy podobieństwo między górnemi warstwami Hisarliku i archaicznej Grecyi, tych już ostatnich fal. Takież podobieństwo musiało istnieć między falami tysiące lat przedtem, kolonji III-ej i IV-ej. Te pierwotne fale, przeszedłszy do Europy, naciskane falami późniejszemi posuwały się wciąż naprzód w jej pustyniach i dziewiczych lasach, a wraz z tern coraz to więcej izolowały się, coraz to więcej pod względem duchowym stawały się ograniczonemi na te tradycye wyłącznie, które wyniosły z ojczyzny i religijne

1    etyczne a nawet i rysunkowe, jak świadczy o tem wymownie ceramika pod Karpatami. O wytworze nowej cywilizacyi jeszcze mowy być nie mogło, raz ze względu na pustkowie, którego opanowanie pochłania wszystkie siły ludności, jak to widzimy dziś w Ameryce, w środkowych połaciach tego kontynentu, a nadto ze względu, iż przestrzeni było dosyć, więc wędrówki jeszcze nie ustawały.

Wraz z tem, jak na Wschodzie organizują się wielkie państwa, ruch kolonizacyjny powstrzymuje się a tego wynikiem, że ostatnia fala. jaka przybyła do Grecyi pozostaje w spokoju i poczyna się rozwój cywilizacyi helleńskiej — klasycznej. Tworzy się silny pokład ethniczny, na którym jedynie