WA308Y0 II10105 POCZATKI SZTUKI218 I djvu

214

jest wskazać lakt, że w samym tylko zbiorku ich, zgromadzonym przez Boasa, znajduje się aż pięć, których tekst składa się wyłącznie z powtarzającego się rytmicznie wykrzyknika, pozbawionego sensu*). Musimy tedy przyjść do wniosku, że na najniższych stopniach kultury liryka posiada przedewszystkim znaczenie muzyczne, poetycka zaś jej strona pozostaje na drugim planie.

Utrzymywano niejednokrotnie, że najpierwotniejszą formą poezji jest epos. Istotme, dzieje literatury kulturalnych narodów Europy rozpoczynają się od epopei; ale poematy Homera nie można uważać za epos pierwotny, tak samo jak hełmy bronzowe i miecze jego bohaterów — za oręż pierwotny. Przeciwnie, w prawdziwej poezji pierwotnej epos zajmuje podrzędne stanowisko. — Utwór epiczny jest to opowieść o jakimś zdarzeniu, z pobudek estetycznych i dla celów estetycznych zrodzona. Nie jest bezwarunkowo koniecznym, by opowieść poetycka była ujęta w formę mowy wiązanej. Najściślej przeprowadzona rytmiczność ^; najlepsze rymowanie same przez się nie rozstrzygają bynajmniej o poetyckiej wartości danej opowieści, gdy tymczasem inna, wyłożona zwykłą, pozbawioną wszelkich ozdób prozą, może się okazać w wysokim stopniu poetyczną. Utwory epiczne Australczyków, Minkopów i Buszmenćw, z wyjątkiem pojedynczych ustępów rytmicznych, wyłożone są prozą. Jedynie baśnie Eskimów przeważnie opowiadane bywają w formie rytmicznego recitati-va. Cechą charakterystyczną opowiadania poetyckiego jest to, iż pragnie ono oddziaływać na uczucie — i tylko na uczucie słuchaczy. Wszelkie opowiadanie, służące innym, zewnętrznym celom—-bądź moralizowania, bądź też pobudzenia słuchaczy do jakiegoś praktycznego działania — nie może być zaliczone do utworów poezji, bez względu na to czy ujęte jest w forwę rymowaną, rytmiczną lub prozaiczną^

*) Boas podaje dość szczegółowe wiadomości o prawidłach rytmiki poetyckiej Eskimów, s. ('51.

http://rcin.org.pl