WA308Y0 II10105 POCZATKI SZTUKI251 I djvu

247

do snu. Gdy się jej słucha zdaleka, nie sprawia by najmniej przykrego wrażenia, lecz brzmi jakość kojąco i tęsknie. Chociaż muzyka ich posiada tylko sześć tonów, które w dodatku nie należą, do naszej gamy i tworzą najzupełniej odrębne, niezwykłe odległości, to jednak intonacja dźwięków, nieregularność rytmu, nawet sama oryginalność, rzekłbym — dzikość melodji, posiadają pewien szczególniejszy urok. — Pozwalam sobie użyWać terminu «wysokość dźwięku», gdyż odległości ich, chociaż nie odpowiadają naszym, tworzą jednak najzupełniej prawidłowe i łatwo uchwytne, a miłe dla ucha kombinacje. Pomiędzy tonem zasadniczym a jego oktawą istnieją u nich tylko trzy odległości: pierwsza mniej więcej trochę niższa od naszej wielkiej tercji; druga leży między zmniejszoną a czystą kwintą, trzecia — międay wielką sekstą a małą septymą; z początku zdaje się niby, że słyszymy modulację na zmniejszonym septymowym akordzie; tymczasem każdy ton jest w stosunku do zasadniczego podwyższony; ucho nie odczuwa tak bardzo potrzeby rozwiązania na trojdźwięk główny, a nawet bez tego rozwiązania jest jakby lepiej. Wprawni wykonawcy na instrumencie «gora» osiągają jeszcze drugą, a czasem nawet trzecią odległość oktawą wyżej, lecz owe wysokie tony mają w sobie coś niepewnego i rzadko tworzą z odpowiedniemu niższemi czyste oktawy. Melodji, we właściwym tego słowa znaczeniu, niema wcaH, jest tylko powolna, płynna zmiana jednych i tych samych tonowy które poprzedza za każdym razem ton główny. Zasługuje wreszcie na uwagę i to, że wymienione powyżej odległości nie są specjalną właściwością danych instrumentów⁷».

We wszystkich tych opisach uderza przedewszystkim ten fakt, że w⁷ śpiewie plemion myśliwskich daleko włększe ma znaczenie rytm, niż harmonja. Rytm bywa wszędzie bardzo ściśle przestrzegany i stanowi przy tym daleko ważniejszy i bardziej rozwinięty pierwiastek, niż harmonja, wahająca się w nieokreślonych odległościach i ograniczona do niewielkiej ilości dźwięków⁷. Łatwo można zrozumieć przyczynę tego; należy tylko przypomnieć sobie, że prawie

http://rcin.org.pl