09.01.2007

Wykład Podstawy Paleontologii

Dr Anna Górecka-Nowak

Klasyfikacje ________ Litostratygraficznej

-uporządkowanie warstw i innych ciał skalnych skorupy ziemskiej w jednostce, obdarzone nazwami własnymi, wyróżnione według podstawowych cech litologicznych i ich zmienności.

Jednostka Litostratygraficzna

Element skalny różny od sąsiednich elementów skalnych charakterystyką litologiczną (skład tekstura, struktura). Ów element skalny może być jednorodny lub stanowić powiązanie typów litologicznych.

Jednostka stratygraficzna może być wyróżniona ze:

• Skał magmowych

• Skał osadowych

• Skał metamorficznych

• Może także obejmować ich kombinację

Powinna charakteryzować się tymi samymi podstawowymi cechami na całym obszarze występowania w kierunku normalnego następstwa stratygraficznego (w pionie) oraz w kierunku bocznym.

Kategorie formalnych jednostek stratygraficznych

• Grupa najwyższy rząd

• Formacja

• Ogniwo

• Warstwa najniższy rząd

• Grupa- jednostka wyższej rangi, składa się z 2 lub więcej formacji. Wyznaczana wzdłuż dużych niezgodności

• Formacja- jednostka podstawowa, jej wydzielenie jest obligatoryjne- obowiązkowe

• Ogniwo- jednostka podrzędna, może być wyróżniona jeżeli istnieje taka potrzeba

• Warstwa- najniższa jednostka wyróżniona w obrębie formacji lub ogniwa

Granice jednostek litostratygraficznych

• Wyznaczane są na podstawie wyraźnej zmiany podstawowej cechy litologicznej

• 
  Mogą przecinać skośnie granice jednostek biostratygraficznych i chronostratygraficznych, a zatem

• Nie muszą być izochroniczne

• Wyjątkowo izochroniczne(jednoczasowe) tzw. horyzonty czasowe- poziomy tufów wulkanicznych, law itp.

Nazewnictwo jednostek litostratygraficznych

• 
  Dla Grupy- nazwa geograficzna Np. grupa częstochowska

• Dla Pozostałych-

1.Nazwa geograficzna Np. formacja Szatle

2.Nazwa geogr.+ Nazwa litologiczna

3. Nazwa geogr.+ Nazwa lit.+ nazwa paleontologiczna Np. formacja łupków graptolitowych ze Spychowa

NAZWA GEOGRAFICZNA MOŻE BYĆ UŻYTA TYLKO RAZ W NAZWIE JEDNOSTKI LITOSTRATYGRAFICZNEJ

Formacja jako podstawowa formalna jednostka Litostratygraficzna

• Jedyna jednostka formalna, używana do całkowitego podziału

• Musi być kartowana (1:25 000 lub 1:50 000) miąższość nieokreślona

• Charakter nieciągły w poziome (warstw/ soczew)

• Mogą ją tworzyć skały jednego typu lub różne jej typy wzajemnie ze sobą powiązane. Skały metamorficzne powinny być wydzielone jako osobne formacje

• W obrębie formacji nie powinno być niezgodności. Powinny one być wykorzystywane jako granice formacji

• Musi powiadać określony stratotypu i stratotypu granic

Całkowity podział formacji na ogniwa

wyznacza się podczas gdy część formacji odbiega

od tego co uznaliśmy za cechę podstawową

Klasyfikacja Biostratygraficzna

Dziedzina stratygrafii zajmująca się porządkowaniem i klasyfikacją skał skorupy ziemskiej na podstawie występujących w nich skamieniałości.

Przydatność skamieniałości do określania wieku

• Autochtoniczne- miejsce i czas odpowiadają skale

• Allochtoniczne- inne miejsce niż skała

-równowiekowe ze skałą Np. organizmy pelagiczne (są z innego miejsca niż się osadzają ale równe z wiekiem sedymentacji która je otacza)

-nie równowiekowe ze skałą- młodsze i starsze(głównie, Np. inkluzje)

Przydatność skamieniałości do określania wieku

• Wpływ trybu życia- bentos słabiej niż pelagiczny ponieważ organizmy pelagiczne osadzają się bez względu na środowisko

• Tempo ewolucji- Zasięg stratygraficzny:

-Organizmy konserwatywne- długi zasięg stratygraficzny ale ewolucja jest mała i powolna

-Organizmy progresywne- ewolucja przebiega szybko i znacznie

-Skamieniałości przewodnie- w ich doborze istotne jest rozprzestrzenienie geograficzne, liczebność, łatwość identyfikacji. Zazwyczaj skamieniałościami przewodnimi są rodzaje bądź poszczególne gatunki

-Grupa Ortostratygraficzna- podstawowe znaczenie

-Grupa Parastratygraficzna- pomocnicze znaczenie

OKRES Grupa

Ortostratygraficzna

Neogen	______
Paleogen	Otwornice
Kreda	Amonitowate
Jura
Trias
Perm
Karbon
Dewon
			Graptolity
Sylur
Ordowik
Kambr	Trylobity

• Jeśli w skale znajduje się grupa ortostratygraficzna to datowanie jest bardziej precyzyjne niż tylko w przypadku grupy parastratygraficznej

• Jeśli występuje grupa parastratygraficzna to powinna być skorelowana w oparciu o grupę ortostratygraficzną

Jednostka Biostratygraficzna

Warstwy lub ich zespoły a także skały niewarstwowane wyodrębnione na podstawie skamieniałości równowiekowych ze skałą

Formalna Jednostka Biostratygraficzna

Poziom biostratygraficzny (zona lub bizona)

Nazwa Jednostki Biostratygraficznej

(takson indeksowany, wskaźnikowy)

• Poziom zasięgu- Dicelloraptus Anceps

• Poziom D anceps

• Poziom Anceps

Podstawowe Typy Poziomów Biostratygraficznych

• 
  Poziom Zasięgu Taksonu

• 
  Poziom Zespołowy

Cenozona- zespołowy poziom wiekowy

• 
  Poziom Współwystępowania

Poziom Zespołowy Vs. Współwystępowania

Charakter Jednostek Biostratygraficznych

• Granice jednostek mogą być Izochroniczne lub Heterochroniczne

• Heterochroniczność spowodowana jest: migracją, prowincjonalizmem biogeograficznym, zmianami ekologicznymi

• Jednostki biostratygraficzne wyznaczone w oparciu o wydzielenia ewolucyjne mają granice najbardziej zbliżone do izochronicznych

Kolokwium IV- 100pk

Test wyboru

Egzamin-

-80% z ćwiczeń;

-test wyboru 1 z 4

-kręgowce

-metody względne i bezwzględne oznaczania wieku

Granice jednostek litostratygraficznych

heterochroniczne- różnoczasowe

Górna granica poziomu (po raz ostatni spotkane skamieniałości)

Pionowy zasięg taksonu A

Dolna granica poziomu (po raz pierwszy spotkane skamieniałości)

Profil

• Poziom Rozkwitu

Poziom Filościeśniony

• Poziom Filogenetyczny

Poziom Zasięgu

Dolna granica- nagle przybywa okazów

Górna granica- istotna redukcja liczebności

Istotna jest liczebność- szerokość epiboli

Poziom współwystępowania

---