Skan39

250

7.akazana archeologia - ukryta his tona czźowieka

Ilustracja 12.3. Zarysy żuchw (nie zeskalowanc) oparte na opublikowanych fotografiach, z wyjątkiem (a) 1 (£). które opracowaliśmy na podstawie dostępnych rysunków (a) auaraio-pitek. Orno, Ktiopia; (b) Hamoereclus. Heidelberg (Mauer). Niemcy, (c) wczesny Homom-pinu. Arago, Francja, (d) neandertalczyk. Scanidac. Irak. (ci Homo sapiens rhodmmm (.neandertaloidalny" według P V. Tobiasa), Cavc of Hearths. Afryka Południowa; (0 Homo sapiens sapiens. Bordcr C*vc. Afryka Południowa, (g) Homo sapiens sapiens, współczesny, rdzenny mieszkaniec Afryki ftdhidruowej; (h) żuchwa z Kanam

przypominały żuchwę z Kanam. Odkrył je ze szczątkami zwierząt, jakie znaleziono właśnie w Kanam, Z tego względu Louis Leakey ponownie zmieni! swoją opinię, stwierdzając, że szczęka z Kanam należała do Homo habilis

Od chwili odkrycia naukowcy przypisywali zatem żuchwę z Kanam niemal każdemu znanemu hommidowi (całemu rodzajowi Australopithecus. Austm-lopilhecus boisei. Homo habilis, .człowiekowi neandertalsldemu", wczesnemu Homo sapiens i współczesnemu Homo sapiens). Fakt ten pokazuje trudności, jakie wiążą się z właściwym klasyfikowaniem skamieniałych szczątków hominidów.

Opinia Tobiasa, że szczęka z Kanam należała do osobnika reprezentującego odmianę wczesnego Homo sapiens. która charakteryzowała się cechami ncan-dertaloidalnymi. zdobyła szeroką akceptację. Mimo to. jak można zobaczyć na ilustracji 12.3 przedstawiającej zarys żuchwy z Kanam i żuchw innych hominidów, kształt brody szczęki z Kanam (h) przypomina okaz z Border G«vę (0. P¹⁷^ pisywany Homo sapiens sapiens, i żuchwę współczesnego, rdzennego mieszkańca Afryki Południowej (g). Wszystkie trzy szczęki posiadają dwie zasadnicze cechy charakteryzujące brodę współczesnego człowieka: wygięcie w stronę wierzchołka i zgrubienie w kierunku zewnętrznym u podstawy.

Jeśli jednak nawet zaakceptujemy pogląd Tobiasa, żc żuchwa z Kanam miała noandertaloidalne cechy, szczątki istot o takiej szczęce w warstwach wcze-snoplcjstoccńsldch, datowanych na ponad 1.9 min lat temu, również będą stanowić chronologiczną anomalię. Zgodnie z większością obecnych hipotez

dotyczących ewolucji ludzkiego gatunku neandertuloidalne hominidy pojawiły się co najwyżej 400 000 lat temu i żyły do około 30 000 bądź 40 000 lat temu.

Aby określić wiek szczęki z Kanam i czaszek z Karyera, K- P Oakiey z Bn-ush Museum zbadał te skamieniałości metodą fluorową, azotową i uranową

Zagrzebane w ziemi kości absorbują fluor. Szczęka z Kanam i czaszki z Kan-jcra zwierały tę samą ilość fluoru co inne kości z wczesno- i środkowoplejsto-cefiskich formacji. Wyniki te są zgodne z poglądem, że skamieniałości człowieka z Kanam i Kanjera mają tyle samo łat co pozostałości fauny na tych stanowiskach.

Azot jest składnikiem białka kości, które w normalnych warunkach tracą go w miarę upływu czasu. Oakiey zbadał, że fragment czaszki nr 4 z Kanjera zawiera jedynie śladowe ilości azotu (0,01%). podczas gdy we fragmencie czaszki nr 3 składnik ten w ogóle me występował. Żadna z dwóch kości zwierzęcych, jakie zbadano, również me zawierała azotu. Obecność .mierzalnych śladów" tego pierwiastka we fragmencie czaszki nr 4 oznaczała, zdaniem OaJdeya. że wszystkie skamieniałości człowieka z Kanjera są .znacznie młodsze" niż fauna tego stanowiska.

Tym niemniej pewne substancje takie jak glina zacłiowują czasami azot przez miliony lat. Być maże zatem warstwa głiny zabezpieczyła fragment czaszki nr 4 przed całkowitą utratą azotu. Bez względu na to. fragment czaszki nr 3. podobnie jak próbki zwierzęce, nie zawierał w ogóle tego składnika, istnieje więc możliwość, że wszystkie kości miały tyle samo lat.

Jak pokazuje Tabela 12.1, wielkości wskaziyące ilość uranu w przypadku skamieniałości człowieka z Kanjera (8-47 części na milion) pokrywały się z wartościami dla fauny z tego stanowiska (26-216 części na milion), co również może oznaczać, ze wszystkie znaleziska miały tyle samo lat. Ludzkie kości cechowały się średnio wskaźnikiem 22 części na milion, natomiast fauna ssaków zawierała przeciętnie 136 części na milion. Zdaniem Oaldeya znaczna różnica między średnimi wartościami świadczyła, że skamieniałości czio-

Tabela 12.1.

Zawartość uranu

u> skamieniałościach hominida z Kanjera

Oznaczenie ftkamiełUttkiSci	Opis badanego fragmentu	Zawartość uranu (eU_}OJ (wyrażona w czftnłn)
Kariera 3	fragment kości znal. in tira	15
	fragment kości demicniowrj /rui. w atu	21
	fragmenty czaszki znal. nu powierzchni	16. 27.27. 30. 42
	frapnent knśa udowe] znoi na poMiarachni	8, 14
Kariera 4	fragment koSo czatowej mul iu powierzduu	11,21.35
RoAtiność	szczątki ssaków z Kanjera	26. 131, 146. 159,216