23 (674)

'hemia piękna. Warszawa 2009 1-01 -15714-2* © by WN PWN 2009

3.4. Kwasy    63

składników wyrobów kosmetycznych (np. olejków eterycznych) oraz jako środek czyszczący i polerujący w pastach do zębów.

Kwas peroksowodorowy (H₂0₂), nadtlenek wodoru, jest to lepka ciecz o gęstości 1,45 g/cnr\ krzepnąca w temp. —0,5°C i wrząca w temp. 150°C. Cząsteczka H2O2 ma strukturę zgiętą — kąt pomiędzy wiązaniami O —H i O — O wynosi 95°:

o h

xV

H    ⁰

95^c

Roztwory zawierające ponad 60% H2O2 są nietrwałe i niebezpieczne w użyciu ze względu na tendencję do eksplodowania. Nadtlenek wodoru jest bardzo słabym kwasem (stała dysocjacji jest rzędu 10^-12), dysocjuje na kation oksoniowy H3O'*' i anion wodoronadtlenkowy HO,

H₂0₂ + H₂0 ^ H₃0⁺ + HOT

Sole kwasu peroksowodorowego nazywane są nadtlenkami. Roztwory wodne H2O2 noszą nazwy: 3-procentowy — woda utleniona (do dezynfekcji), 6-procentowy — woda utleniona fryzjerska (do rozjaśniania włosów), 30-procentowy — pcrhydrol, więcej niż 30-procentow'y — ingolina. Nadtlenek wodoru jest substancją nietrwałą, która rozkłada się samorzutnie z wydzieleniem tlenu:

H2O2 -> H₂0 + j0₂

Reakcja ta jest katalizowana przez czerń platynową, drożdże, kurz, rysy na ściankach naczynia. W celu zapobieżenia rozkładowi do H2O2 dodaje się kwasu fosforowego(V) H3PO4 lub siarkowego(VI) H2SO4 jako stabilizatora. W kosmetyce stosuje się nadtlenek wodoru do dezynfekcji, rozjaśniania włosów oraz do ondulacji. W procesie ondulacji nadtlenek wodoru o stężeniu 0,5-1,5% pełni funkcję utleniacza spinającego rozszczepione łańcuchy disiarczkowe w keratynie włosa. Stosowany w formie peroksohydratów: metaboranu sodu NaBC>2 • H2O2, węglanu sodu Na2C0₃ • H2O2 oraz difosforanu(V) sodu Na4P207 ■ H2O2 w solach kąpielowych. Peroksohydraty są to związki nadtlenku wodoru H2O2 z solami lub związkami organicznymi.

Popularna substancja wybielająca, tzw. sucha woda utleniona, to nic innego, jak peroksohydrat mocznika (diamidu kwasu węglowego). Dopuszczalne stężenie nadtlenku wodoru i innych związków lub ich mieszanin uwalniających nadtlenek wodoru (w tym peroksyhodratu mocznika, nadtlcncku cynku i magnezu) wynosi:

•    środki do włosów — 12% H2O2 (obecny lub uwolniony);

•    środki do skóry — 4% H2O2;

•    środki do utwardzania paznokci — 2% H2O2;

•    środki do higieny jamy ustnej — 0,1% H2O2.

Uwaga: Chronić oczy! W przypadku dostania się preparatu do oczu natychmiast przepłukać je wodą. Stosować rękawice ochronne!

Kwas ortoborowy (H3BO3), kwas borowy, tworzy bezbarwne, lekkie (gęstość 1.43 g/cm³), połyskliwe, blaszkowate kryształy, rozpuszczalne w wodzie — roztwór