38 (350)

hnnia piękna. Warszawa 2009 -01-15714-2. ©by WN PWN 2000

78

3. Kosmetyczna chemia nieorganiczna

również rcgcncrująco. Maseczki na bazie glinek wchłaniają zanieczyszczenia i substancje toksyczne oraz rewitalizują skórę. Leczenie glinkami nosi nazwę agrilloterapii.

Pumeks to porowaty minerał pochodzenia wulkanicznego. Zawiera glinokrzemiany metali alkalicznych. Stosowany jako substancja ścierna do usuwania zrogowaciałego naskórka, zbędnego owłosienia, a rozdrobniony — do polerowania płytek paznokci. Zastępowany jest syntetycznym „pumeksem szklanym” lub kamieniami ściernymi — mieszaniną cementu i ziemi okrzemkowej.

Talk, krzemian magnezu 3MgO • 4Si(>2 • H2O, występuje w formie minerału steatytu. Po zmieleniu jest blaszkowatym. bardzo miękkim proszkiem o kolorze białym lub zielonkawym. Jest minerałem izolacyjnym, kwasoodpornym i ogniotrwałym. Dzięki strukturze blaszkowatej talk ma doskonałe właściwości poślizgowe. W dotyku jest tłusty, wykazuje dobrą przyczepność oraz przyleganie do skóry. Zastosowanie: w pudrach do masażu oraz pudrach do golenia golarką elektryczną. Rozdrobniony do rozmiarów mniejszych niż 50 p.m jest stosowany jako podstawa pudrów oraz dodatek do mydeł — stabilizuje pianę. Nie jest zalecany jako podstawa pudrów wysuszających — słabo chłonie wodę. Uwaga: w przypadku używania zasypek dla dzieci do lat 3 należy chronić usta i nos dziecka przed dostaniem się talku. Nie powinien być stosowany w zasypkach na rany lub do rękawic operacyjnych, ponieważ może wywołać ziarniaki tkankowe. Istnieje syntetyczny trikrzemian magnezu o wzorze 2MgO • 3SiC>2 • (H₂0)„ i właściwościach zbliżonych do talku. Odznacza się silnymi właściwościami chłonącymi — stosowany jest w pudrach oraz jako składnik czyszczący w pastach do zębów.

Zeolity są to uwodnione glinokrzemiany sodu i wapnia, rzadziej baru, magnezu, manganu, potasu i strontu. Nazwa „zeolity” pochodzi od greckiej nazwy „kipiące kamienie”, ponieważ odwodnione zeolity reagują z wodą z wydzieleniem dużej ilości ciepła. Najczęściej spotykane zeolity to:

•    stilbit (desmin) Ca[Al2Si70i₈] • 7H2O,

•    chabazyt (Ca,Na)2[Al₃Si₉024] ■ 9H₂0,

•    filipsyt K,Ca[Al3Si50i6] • 6H2O.

•    harmotom BatALSi^Oiń] • 6H₂0,

•    heulandyt Ca[Al2Si70i₈] • 6H2O.

W Polsce występują w okolicach Krakowa, w Pieninach i na Dolnym Śląsku. Obecnie zeolity otrzymuje się syntetycznie — nie mają one naturalnych odpowiedników w przyrodzie. Charakterystyczną cechą zeolitów jest ich struktura wewnętrzna. W sieci krystalicznej występują kanaliki wypełnione wodą (zeolityczną). Podczas suszenia wodę można z zeolitów usunąć bez naruszenia ich struktury krystalicznej. Tak spreparowane zeolity mają dobre właściwości chłonne, mogą również selektywnie absorbować jony. W kosmetyce stosowane są do zmiękczania wody. Podejmowane są próby wprowadzenia ekologicznych proszków do prania, w których zamiast niebezpiecznych dla środowiska naturalnego fosforanów stosowane są zeolity. Rozpuszczone fosforany, wprowadzane razem ze ściekami do wód. stymulują rozwój glonów. Jeden kilogram fosforanów powoduje średni przyrost mokrej masy glonów o 2 tony. Po okresie rozkwitu wraz z wyczerpywaniem się substancji odżywczych dochodzi do masowego wymierania glonów, które