247 (34)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©WydawnictwoWAM. Kraków2005

DLCIIY

247 |~

i powraca". Od tego czasu Księżyc powraca co miesiąc, a ludzie nie zmartwychwstają.

Masajowie, poza Naiterkopem podejrzewanym o per-sonifikowanie mocy Ziemi, nie mają innych osobowych sił sakralnych. Diukowie i Nuerowic są mniej rygorystyczni. W ujęciu Nuerów istnieją dwa rodzaje duchów w zależności od miejsca przebywania: kuth nhial „duchy niebiańskie" i kuth piny „duchy dolne", czyli ziemskie. Kuth nhial dzielą się na kuth dwanga „duchy powietrza" i duchy zwiane co/wic. Kuth dwanga, związane zwłaszcza z chmurami, mają największą moc i są najbliższe Kw^roth Nhialowi jako przejawy jego działania ruchy powietrza, dlatego nazywa się jegaat Kwoth „dzieci Boga". Sąhipo-stazami Kwoth Nhiala posłanymi na ziemię, by działać i wpływać na ludzi, nie mają natomiast odrębnych osobowości i co za tym idzie niezależnej mocy.

Tym niemniej duchy powietrza są Duchem, Bogiem. Jest ich wiele, lecz też jest jeden, gdyż Bóg manifestuje się w każdym z nich. Miałem wrażenie, kiedy dokonywano ofiary czy śpiewano hymn do duchów powietrza, że Nuerowńe nie rozmawiają w ten sposób z duchami, lecz z Bogiem. Jeśli zrozumiałem to właściwie, to oni zwracają się do Boga w danej postaci duchowej czy manifestacji. Mówią więc pośrednio do Boga albo mówią do Boga np. »w postaci Denga«, która bardziej odpowiada okolicznościom. [...] Bóg nie jest poszczególnym duchem powietrza, lecz ów duch jest postacią Boga. Tak więc w czasie ofiary można powiedzieć, że składa się ją Dengowi, a nie na przykład Wiu, Mani czy jakiemuś innemu duchowi powietrza, ale nie można powiedzieć, że nie składa się ofiary Bogu. Żaden duch nie jest innymi duchami, ale one wszystkie są Bogiem w różnych postaciach¹².

¹¹ E.E. Evans-Pritchard. Nuer Re/igion..., s. 51-52.