262 Blender kompedium

522 Btenóer. Kompendium

mcii typowych. Najważniejszym z owych podziałów jest ten rozdzielający światła na zewnętrzne (naturalne) i wewnętrzne (sztuczne) — łączy w sobie tntuicyjność, wynikającą z jego prostoty, z bardzo praktyczną segregacją różnych systemów. Jak juz wspomniałem, każdą ze scen można oświetlić symulując proces lub efekt rozchodzenia się fotonów i podział ten w dużej mierze jest tożsamy ze wspomnianym rozgraniczeniem na światła sztuczne i naturalne. W większości przypadków, gdy oświetlamy wnętrze, proces rozchodzenia się światła jest tak skomplikowany, ze niemal zawsze wymaga uzyaa zewnętrznego renderera zapewniającego nam lepszą symulację procesu niż. standardowy Bltndcr Intemal. Jednocześnie sceny plenerowe, bardzo często obejmujące duży obszar i wiele detali, nie wymagają tak dokładnego śledzenia promieni — większość zaawansowanych efektów oświetlenia jest bowiem niezauważalna w tej skali, a te dobrze widoczne (jak na przykład zjawisko Purkyniego) można bez większego trudu upozorować, wykorzystując w tym celu odpowiednie materiały lub dodatkowe, wirtualne źródła światła. W poniższym tekście postaram się przybliżyć Ci najważniejsze możliwe „zestawy” oświetlenia zewnętrznego.

Na oświetlenie naturalne wpływa wiele elementów: miejsce na kuli ziemskiej, pora dnia i roku. zachmurzenie i jego właściwości, a więc ilość, gęstość i wysokość chmur, zjawiska atmosferyczne takie jak śnieg, deszcz czy mgła, a nawet rodzaj podłoża. Warto więc zapamiętać kilka bardzo przydatnych reguł. Z geografii wiesz zapewne, że im bliżej równika, tym większy wpływ Słońca, a także, że na intensywność jego świecenia wpływa pora roku — w lecie promienie słoneczne docierają do Ziemi silniejsze. Z kolei obecność chmur ma znacznie zarówno dla bezpośredniego światła słonecznego, jak i rozproszonej iluminacji hemisfery nieba, przy czym wraz z gęstością chmur maleje siła obu tych emisji. Jednocześnie zgodnie z zasadą Rayleigha rozproszone przez chmury światło przyjmuje biały (z lekko błękitnym zabarwieniem), nie zaś niebieski kolor. Oczywisty jest wpływ zachmurzenia na rzucane przez niebo cienie. Warto uświadomić sobie tez, ze chmury nie są czarne — są one po prostu tak duże, że światło słoneczne nie jest w stanie dobrze oświetlić ich spodniej części, stąd też postrzegany przez nas kolor W podobny sposób na światło słoneczne wpływają opady atmosferyczne i zamglenie — zwiększając stopień rozproszenia i zmieniając jego kolor. Z kolei pokrywa Śnieżna lub lodowa znacznie zwiększa jasność i intensywność światli odbitego, wywołując istną kanonadę rykoszetujących we wszystkich kierunkach fotonów. Podobny, choć nie tak intensywny wpływ na odbijanie światła ma wilgoć na powierzchni ziemi, a zwłaszcza woda utrzymująca się na liściach bądź trawie.

Po rym krótkim wstępie mogę przejść do kwestii najważniejszej, czyli zestawów oświetleniowych.

Rozdział 12. « Kamera i światło

523

Południc

W południc łączy się zc sobą kilka ekstremalnych elementów: światło słoneczne jest bardzo intensywne i pada pod ostrym kątem, efektem czego barwy są mało nasycone, cienie są ostre i ciemne, a kontrasty bardzo wyraźnie, nieraz wręcz bolesne dla oczu. Bardzo wyraźne może też być „rozżarzenie” obiektów. Warto pamiętać, ze tylko w kilku miejscach na Ziemi podczas południa promienie świetlne padają pod kątem 90 stopni.

Efekt oświetlenia południowego jest zazwyczaj bardzo nieatrakcyjny, świat jest wyblakły, poprzecinany ostrymi, nieprzyjemnymi dla obserwatora kontrastami i waha się pomiędzy oślepiającą jasnością a niemal niewidocznymi obszarami ukrytymi w cieniu, co nie sprzyja ujawnianiu detali. Wady te są jeszcze bardziej widoczne latem lub zimą, gdy pokrywa śnieżna zaczyna działać jak potężny reflektor. Z drugiej strony tak ekstremalne warunki można z profitem wykorzystać w scenach, które naturalnie cierpią na brak kontrastów lub bardzo rozbudowany koloryt (rysunek 12.67). Dotyczy to między innymi obrazów przedstawiających dużą ilość wody', co potwierdza dodatkowo fakt, że tropikalne plaże są najczęściej fotografowane o tej właśnie porze — pozwala ona stworzyć rozlegle, płaskie panoramy. Na oświetleniu południowym skorzysta także scena wymagająca zbilansowania detali — może to być na przykład obraz lasu, w którym plamy światła i cienie będą wychwytywać, a co za tym idzie, także podkreślać różne detale i barwy, tworząc w ten sposób swoiste połączenie dwu światów. Dodatkowo światło o mniejszym kącie padania nic zdołałoby przedrzeć się przez korony drzew, jeśli byłyby one zbyt gęsto rozłożone.

Rysunek 12.67.

Południowe oświetlenie na południu Europy w zjawiskowej pracy „Samonnf Grzegorza Rakoczego; w scenie wykorzystano tylko jedną lampę, przy czym rendering zostoł przeprowadzony za pośrednictwem programu Kerkythea oraz algorytmu MLT (Metropolis Light Transport)