6 (1639)

A Ulitowanie ,v/'</ najważniejszych narodowych modeli administracji

i I mi i / v:,l()w pociągnął za sobą przywrócenie odrębnej struktury Wielkiego i •miI', i iii (1999), | u ż nie lylko z radą, ale i mayorem wybieranym w wyborach » /pośrednich.    »

< liaiakleryslyezną cechą samorządu terytorialnego Anglii jest niewyodręb-....... organu wykonawczego. Na kontynencie, w tym w Polsce, tradycją jest

■    I i-iI organów samorządu na uchwałodawcze i wykonawcze. Rady angielskie iad\* vjnir swobodnie decydowały o sposobie wykonywania swoich aktów, i ia!al\ na plenach albo poprzez komisje, mogły upoważniać swoich zawodo-i . li iii ędnikow do wydawania decyzji w przyznanym im zakresie działania.

1 id I (mis ego Ulana podjął próbę zachęcenia do stosowania w miastach modelu

i lii' ............. wybielanego w wyborach bezpośrednich, przyjmując taki model

la W u Ikiej-o I oiidynu .Sugestię laką wyraża Local Government Act z 2000 r.,

i ono /a|ąi u a i ni mo/liwość wykorzystywania systemu komisyjnego do ma-

■ li i.id ul u,......... li W piaklyce większość samorządów lokalnych przyjmuje

i"d. I ma', i u a • _t lu ain )m i pi /iv ladę spośród jej członków.

W |mli i ni. an"i. 1,1 i samorząd lerylorialny.nie jest de facto instytucją nie-al. n i ml - lad ,ii ułudnej Zawsze poddany jej nadzorowi, opierający się na

i    i i i ........... p kiHiipcieneji, ograniczany również poprzez ustawowe two-

......In,bu,i li m tyim p do spraw wcześniej doń należących (tak stało się np.

.................. oil dłuższego czasu znajduje się - przede wszystkim ze

■    i d ■ in i ta mi \ ■.larczalność jego własnych dochodów - w sytuacji wzrastającej ..i. /mo i i bilansowej Ten proces swoistej centralizacji uległ jeszcze przyspie-

uiu nku ii konserwatywnych rządów Marga*ot Thatcher (tj. w latach 1979-• * I ). nu a/.i|ąee| samorządy - na ogół opanowane przez Partię Pracy - za roz-. ni in . w I.iszi za w zakresie szkolnictwa i opieki społecznej. Margaret Thatcher I i , la do ogolneg.o zmniejszenia rozmiaru wydatków publicznych. Doprowadziła dna! i, Iko do pewnego zmniejszenia udziału wydatków publicznych w produk-

ii    n.uodowym brutto. Udział ten w Wielkiej Brytanii wyniósł w 1995 r. 42% li I mi. y iii/ w większości państw europejskich (w Niemczech wynosił on - • a j7^f.'< , we Włoszech - 50%, we Francji - 51%, a w Szwecji - aż 66%;

Ila polo • u.mia. w Japonii wyniósł on 27%, w USA i w Australii - po 36%, a w aiiad/ir 1/%)'°.

lim.i < hai.ikteryslyczną cechą osiemnastowiecznej administracji angielskiej

■    I" poddani!- jc| działalności kontroli sądów powszechnych. Stanowiło to jeden

■    iii lino li pi/epiwów właściwego Anglii pojęcia „rządy prawa” (rule of law), m n i a j,|i i go w sobie obok tego, co na kontynencie europejskim nazywa się

i i m/iglnośi ią (będzie o tym mowa w rozdziale VIII o stosunku administracji I pi a • a) n/nanie koniecznego i naturalnego charakteru praw służących jedno .u iilua państwa. Z tego punktu widzenia, odnosząc do Anglii przedstawiony ia ......pi u iiiiik g./.ego rozdziału podział kultur politycznych i administracyjnych

¹¹ luh utiiiliniiil 'Uhl (dmi>intiii\ t‘ I iiii>lo\'iin‘iii Hrhuinns \ Siudy oj liulustnallsed Mnrkri \ * y 11 <il ll.imbri 1' I) I iilisluny wvd ' I niulon riiniisuilil Onk¹. New llrllil inna Aggi mili, * n \

na statocentryczne, socjetocentryczne i nomocentryczne i mając świadomość /a sadniczo socjetocentrycznej konstrukcji państwowości angielskiej, nie można nie zauważyć tradycyjnie w niej obecnych silnych elementów nomocentryzniii

W XVIII w. sądowa kontrola działalności administracji przybierała w Anglii bardzo już archaiczną postać, co wynikało z anachroniczności ówczesnego sądów nictwa. Reformy wymiaru sprawiedliwości, przeprowadzone w XIX w., nadały jej nowoczesny charakter. W rezultacie w Anglii nie było potrzeby utworzenia wio ściwych sądów administracyjnych, typowych dla większości krajów kontynentu europejskiego (o czym będzie zaraz mowa przy okazji przedstawiania modę Iow yi li rozwiązań z tego obszaru). W XX w., to prawda, powstały w Anglii tzw. trybunał) administracyjne (administrative tribunals). Nie są one jednak sądami administia cyjnymi, to jest niezawisłymi organami uprawnionymi do kontrolowania legalno < i decyzji administracyjnych, ale szczególnymi władzami orzekającymi w nim,'Im administracji państwowej, poddanymi jurysdykcji sądów powszechnych. Od i. li orzeczeń można się bowiem odwoływać w kwestiach prawnych z reguły do na. I nego organu sądowego (High Court of Justice). Iw tym zakresie kontynuuj n, więc zasady ugruntowane w XVIII w., choć jak zawsze, z różnymi modyfikacjami i uzupełnieniami.

Mówiąc o angielskich trybunałach administracyjnych, należy zaznaczyć, /i tworzone w różnym okresie, na podstawie szczególnych ustaw i liczne, nic twoi. \ one do dziś spójnego systemu. Tym niemniej od 1958 r., na mocy ustawy O n vhu milach i postępowaniach wyjaśniających, znajdują się one pod ogólnym nad/oicm Rady ds. Trybunałów, powołanej przez Lorda Kanclerza, czyli tradycyjnego s da icsortu sprawiedliwości. Ustawa z 1958 r. została wydana w następstwie rapoiiu '.pecjalnej komisji powołanej rok wcześniej. Komisja zaproponowała przyjęcie w piocedurze wszystkich trybunałów administracyjnych zasad jawności, równego luklowania stron i bezstronności. Zasady te są obecnie w pełni stosowane, co po woduje, że trybunały administracyjne, gdzie koszty postępowania są znacznie m.

. e niz w sądach, cieszą się dobrą opinią u obywateli, choć z kolei prawnicy /ni/u i ują im brak profesjonalizmu.

Jeszcze w XIX w. odrzucano w Anglii samo pojęcie „prawo mliuiuistin cyjne” Twierdzono zatem, a czynił to zwłaszcza wybitny prawnik Albert Wnn IMccy (1835 1922, w latach 1882-1909 profesor Uniwersytetu w ()xlórd/.ie), . pinwo administracyjne wystąpić może tylko na kontynencie, przede wszysll mi wr I i ancji, jako dowód uprzywilejowania administracji poprzez wyląi zenit doh

i ących jej spraw z naturalnej jurysdykcji sądów powszechnych ........mii I >u .

\ i pojęcie to było w Anglii wręcz ideowo obce.

W dzisiejszej Anglii pojęcie „prawo administracyjne" już występug alt .piowad/a się ono w dużej mierze do przepisów, na pod.lawie których <1 lahifi 11yIMiiml> ndminisliacyjne Angielskie prawo adminisiiacyjnc to nic zespól pi/i pi*.o\\ ie)'iilujących ustrój, procedurę i zasady działania mlmiitistiai*ji pub||« /m*| w lo/nyeh sleraih (takie jest kontynentalne rozumiena lego d ulu piaw.i), In : tylko te pi.episy, klon \s sposób wyia uv \vvlip/n|»| slosowanic pi/i aJiiiiin