BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (11)

Bilans ijtga miejsc* w systemie rachankowoięt

• roczne łączne sprawozdanie finansowe,

• roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe.

Obowiązek sporządzenia rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego spoczywa na tych podmiotach, które prowadzą księgi rachunkowe zgodnie z ustawą o rachunkowości.

Łączne sprawozdanie finansowe jest sumą sprawozdań finansowych przedsiębiorstwa i wszystkich jej zakładów (oddziałów) samodzielnie bilansujących po wy. eliminowaniu aktywów i funduszy wydzielonych, wzajemnych należności i zobowiązań oraz innych rozrachunków o podobnym charakterze, przychodów i kosztów z tytułu operacji dokonywanych między przedsiębiorstwem i jego zakładami (oddziałem) oraz wyniku finansowego operacji gospodarczych realizowanych wewnątrz przedsiębiorstwa, zawartych w jego aktywach lub jego zakładach (oddziałach).

Roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe sporządzają grupy kapitałowe składające się z jednostki dominującej oraz jednostek zależnych i niebędą-cych spółkami handlowymi jednostek współzależnych.

Aby przedstawione przez sprawozdanie finansowe informacje były pełne i obiektywne, przy jego sporządzaniu powinno się dążyć do zachowania określonych standardów. Standardy te stanowią o cechach jakościowych, wynikających zresztą z zasady wiernego i rzeczywistego obrazu (true and fair view), jako podstawowej zasady rachunkowości.

Sprawozdanie finansowe powinno cechować się wiarygodnością, kompletnością, sprawdzalnością, prawidłowością i porównywalnością.

Cecha wiarygodności wymaga, aby sprawozdanie finansowe było wolne od błędów natury merytorycznej i zawierało informacje odzwierciedlające rzeczywiście zarejestrowane w księgach rachunkowych operacje gospodarcze, a w odniesieniu do składników aktywów - uwzględniające zasadę ostrożnej wyceny.

Cecha kompletności wyraża się w tym, iż dane sprawozdawcze powinny uwzględniać ogół składników aktywów i pasywów, a także wszystkie operacje wynikowe dotyczące danego roku obrotowego.

Cecha sprawdzalności zapewnia możliwość konfrontacji danych sprawozdawczych zdanymi księgowymi (zawartymi w księgach rachunkowych) oraz z dowodami źródłowymi.

Cecha prawidłowości oznacza, że sprawozdanie finansowe powinno być zgodne z obowiązującymi w tej mierze przepisami. Zgodność ta odnosi się zarówno do struktury sprawozdań, wchodzących w skład sprawozdania finansowego, jak i do układu poszczególnych pozycji sprawozdań, a także - do wymogów formalnych, tzn. do podania identyfikatorów przedsiębiorstwa, określenia za jaki okres sporządza się sprawozdanie oraz do podpisów osób odpowiedzialnych za sporządzenie sprawozdania.

Z cechą prawidłowości, zapewniającej porównywalność formalną, wiąże się także cecha porównywalności materialnej. Odnosi się ona zarówno do porównywalności w czasie, jak i w przestrzeni. Porównania w czasie umożliwiają przewidywanie kierunków oraz tendencji rozwoju działalności gospodarczej i kształtowania się wyniku finansowego przedsiębiorstwa. Natomiast porównanie w przestrzeni umożliwiają określenie pozycji przedsiębiorstwa wśród innych podmiotów o podobnym profilu działalności.

Roczne sprawozdanie finansowe składa się z następujących sprawozdań:

• bilansu,

• rachunku zysków i strat,

• informacji dodatkowej, zawierające):

- wprowadzenie do sprawozdania finansowego,

- dodatkowe informacje i objaśnienia,

• zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym,

• rachunku przepływów pieniężnych.

Te dwa ostatnie sprawozdania sporządzają obligatoryjnie: banki, zakłady ubezpieczeń, jednostki działające na podstawie: przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, przepisów o funduszach inwestycyjnych oraz spółki akcyjne i inne jednostki, które w roku poprzedzającym rok sporządzenia sprawozdania finansowego osiągnęły lub przekroczyły granicę dwóch z trzech następujących wielkości:

• średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty - 50 osób,

• suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego - równowartość w walucie polskiej 2 500 000 euro,

• przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych za rok obrotowy - w równowartości w walucie polskiej 5 000 000 euro¹².

Sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień bilansowy, którym jest dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, a także na inny dzień, na który jednostka jest zobowiązana do sporządzania takiego sprawozdania. Odnosi się to m.in. do:

1) funduszy inwestycyjnych oraz spółek notowanych na giełdzie, które sporządzają sprawozdania finansowe za okresy półroczne,

2) jednostek, które są zobowiązane do sporządzenia sprawozdania finansowego na dzień przed postawieniem ich w stan upadłości lub likwidacji, bądź połączenia.

Roczne sprawozdanie finansowe jest zbiorem różnych sprawozdzań charakteryzujących ściśle określone procesy i zjawiska oraz wzajem-ne powiązania._

Sposób powiązania poszczególnych sprawozdań charakteryzuje schemat 1. Wymaga on jednak dodatkowych objaśnień.

³² Patrz art. 64 ust. I UoR.