CCF20110308030

60 3. Kryteria wyróżnienia domeny bezpieczeństwa wewnętrznego

OBIEKTY

zagrożenia

uW/5	iRUNKOWANIA

ZASOBY

KONKRETNY

PROBLEM

BEZPIE

CZEŃSTWA

OBSZAR DZIAŁANIA INNYCHWDMIOTÓWi

KIEROWNICTWO

SKUTKI

PRZEDMIOT

Czy więc celowe i możliwe będzie właściwe analitycznemu podejściu wypreparowanie problemu z jego „żyjącego” otoczenia, po to, by zbadać go pod kątem przyjmowanego kryterium i w przyjętym zakresie, ustalając na tej podstawie jego istotę, charakter, miejsce w sztywnych typologiach i klasyfikacjach? Czy postępując w len sposób, nie przypominamy znanych z anegdoty trzech ślepców, którzy napotkali na pustyni słonia i każdy, podchodząc z innej strony, dotykając innej części ciała zwierzęcia, zdecydowanie odmiennie wypowiadał się o tym, co napotkał?

Postawiliśmy powyżej tezę zrywającą z podejściami wycinkowymi, monokryterialny-mi na rzecz ujęcia całościowego, wieloaspektowego, relatywizującego i syntetyzującego. Schemat powyższy w takim ujęciu może posłużyć za narzędzie identyfikacji charakteru konkretnej sytuacji, problemu. Przesuwając wektory-suwaki na rysunku bardziej na własne terytorium lub poza nie, uzyskamy postulowany wielowymiarowy, możliwie pełny, przekrojowy i zagregowany wskaźnik „wewnęlrzności - zewnętrzności” problemu, sytuacji.

Dogodnym sposobem weryfikacji wysuniętej tezy będzie sprawdzenie prawdziwości twierdzeń odwrotnych, tj. wartości podejść monokrytcrialnych. Ustalimy w ten sposób poprawność, wystarczalność i użyteczność identyfikacji domeny bezpieczeństwa wewnętrznego przez pryzmat pojedynczych wskaźników. Rezultaty takiego postępowania, problemy z tym związane, w odniesieniu do najczęściej stosowanych wyróżników jednostkowych zostaną przedstawione wybiórczo w następnej części opracowania.

3.1. Wewnętrzna terytorialnie aktywność podmiotu (zasięg działań własnych) jako kryterium wyróżnienia domeny bezpieczeństwa wewnętrznego

Przyjmijmy jako pierwotną metodę i próbę podejścia do strukluralizacji bezpieczeństwa⁶'' nicbudzącą większych zastrzeżeń dychotomię dekompozycji całości pola aktywności podmiotu w sterze bezpieczeństwa na elementy wewnętrzne i zewnętrzne⁷⁰, w rozumieniu: realizowane poprzez działania podmiotu wewnątrz lub na zewnątrz własnego obszaru (terytorium). W taki właśnie sposób dokonuje się często rozróżnienia polityki zewnętrznej (zagranicznej) i wewnętrznej⁷¹.

W podobnym, monoaspektowym podejściu bezpieczeństwo wewnętrzne definiowane, wyróżniane byłoby jako:

[Al realizowane poprzez działania podmiotu wyłącznie na własnym terytorium, np.

wewnątrz kraju.

Ten pozornie wyraźny, zupełny i rozłączny podział okazuje się jednak problematyczny. Rozstrzygnięcia wymaga, który element-wskaźnik aktywności podmiotu na własnym terytorium jest lub może być „wewnętrzny” lub „zewnętrzny”, co przesądza o klasyfikacji całości aktywności.

Możliwości jest kilka:

-    jeden element-wskaźnik (który?), czy -

-    kombinacja kilku (których?) elementów,

•    stała (w funkcji czasu, sytuacji, przestrzeni),

•    zmienna, a może -

-    wszystkie elementy-wskaźniki aktywności muszą być „wewnętrzne”, by tak określić dane działanie, a przez to dziedzinę bezpieczeństwa.

^w Dowolną całość złożoną można dekomponować wiclokrolnic z zastosowaniem względnie zamkniętego zbioru różnyclt kryteriów. Ucz względu na kolejność ich zastosowania suma produktów dekompozycji pozostaje niezmieniona. Kwestia przyjęcia określonej kolejności i metody dekompozycji - w tym odpowiedź na pytanie, od czego zacząć - z punktu widzenia poznania nie są więc istotne. Problem metody, w tym dekompozycji pierwotnej, ma jednak duże znaczenie praktyczne. Zazwyczaj bowiem produkty lej naczelnej dekompozycji stanowią podstawę projektowania i budowy struktur organizacyjnych. Np. (w dziedzinie bezpieczeństwa), jeżeli pierwotnym podziałem uczynimy omawiane zagadnienie „wcwnętrzności" lub „zcwnętrzności”, konsekwencją będzie wyodrębnienie na najwyższym poziomie struktur realizacyjnych komórek (np. resortów czy departamentów) bezpieczeństwa zewnętrznego oraz bezpieczeństwa wewnętrznego. Równic dobrze jednak moglibyśmy zacząć od wyróżnienia elementów cywilnych i wojskowych, czego następstwem byłoby adekwatne wyodrębnienie jako naczelnych komórek organizacyjnych bezpieczeństwa cywilnego oraz bezpieczeństwa wojskowego. Jeszcze inne kryteria dekompozycji pierwotnej prowadzić będą do podobnych następstw. Szerzej o kwestii dekompozycji C. Rutkowski, Prakseologiczne aspekty strategii wojskowej, AON, Warszawa 1998,

* Trzecim możliwym produktem jest dowolna kombinacja elementów wewnętrznych i zewnętrznych.

⁷¹ Zob. definicję w Wikipcdia.pl: „Polityka zagraniczna prowadzona jcsl przez upoważnione organy państwa jako polityka zewnętrzna. Jest to sensu largo zorganizowany wysiłek państwa na zewnątrz podporządkowany realizacji jego interesów. Polega na kształtowaniu otoczenia państwa". Pomijając zawężenie podmiotowe, na które brak zgody, w podobny sposób można by zdefiniować politykę wewnętrzną. Wyróżnikiem obydwu pojęć jest właśnie relacja obszaru aktywności podmiotu do jego terytorium.