CCF20110308034

68 3. Kryteria wyróżnienia domeny bezpieczeństwa wewnętrznego

ogólności określenia działań jako „zbrojne”, w których w kontekście czynnika destrukcji wydzielić można zasadniczo różne subformy działań bojowych, z użyciem siły oraz niebojowych, bez użycia siły militarnej. Porównajmy w tym świetle nasze misje wojskowe na Bałkanach i w Afganistanie, a w wymiarze wewnętrznym — np. stan wojenny z lat 80. oraz udział sił zbrojnych w utrzymywaniu porządku publicznego. Jakie więc skonkretyzowane określenie lokalizacji podmiotów, jakich działań zbrojnych przesądzi o ich „wcwnętrzności”? Czy w „wewnętrznych działaniach zbrojnych” możemy pomijać lokalizację działań rozpoznawczych, specjalnych, czy możemy nic precyzować formy (bojowej - niebojowej) tych działań?

Konkretyzacja kategorii „aktywności własnej” zarówno lokalizowanej wewnętrznie, jak i zewnętrznie wymaga uwzględnienia wielu jeszcze innych wskaźników precyzujących warunki, formy i sposoby jej realizacji, np. towarzyszące jej i warunkujące ją często postawy i działania innych podmiotów. Wobec często wskazywanej i podkreślanej internalizacji bezpieczeństwa czynniki te nabierają szczególnego znaczenia. Postawy innych graczy analizowane w dynamicznym, zmiennym ujęciu czasoprzestrzennym mogą oscylować w szerokim spektrum między pełną pomocą a pełną wrogością, co krańcowo różnicować będzie skalę, charakter, formy naszych własnych działań (rys. poniżej), a dla nas - próbujących określić „wewnętrzność” bezpieczeństwa otwiera (niestety) kolejne ścieżki, wnosi kolejne problemy.

Uogólniając: kryterium-wskaźnik lokalizacji działań własnych może, ale nic musi wyróżniać, konstytuować bezpieczeństwo wewnętrzne (oraz - zewnętrzne), nic jest wystarczający do jego definiowania.

W rozważanym kontekście, uwzględniając powyższe uwagi, w dyskusji nad określeniem „wcwnętrzności” bezpieczeństwa w kontekście lokalizacji źródła problemu powstałego w wyniku własnej aktywności podmiotu, można pokusić się o aproksymację definicji bezpieczeństwa wewnętrznego, określając je dynamicznie, zgodnie z przedstawionymi wariantami ujęcia podraiotowo-terytorialnego jako:

[C] domenę stanu i procesu kształtowania bezpieczeństwa podmiotu, obejmującą wszelkie kwestie preparacji, realizacji i rozwoju bezpieczeństwa, wywołane (powstałe) na jego terytorium i rozwiązywane dzięki aktywności własnej, realizowanej w podstawowych wymiarach wyłącznie lub głównie⁷⁷ na własnym terytorium danego podmiotu, bez względu na lokalizację i charakter aktywności innych podmiotów (sit) lub obszar skutków (następstw) działania.

Wyjaśnienia wymaga sformułowanie określające aktywność jako realizowaną „w podstawowych wymiarach”. Odnoszone ono jest do przyjętej w konkretnej sytuacji przez podmiot idei, koncepcji politycznej, która określa dominujący charakter działań oraz wyznacza głównego wykonawcę⁷⁸. Jeżeli np. kierownictwo polityczne podmiotu wybrało wariant rozwiązania pokojowego, bez użycia bojowego sił zbrojnych, powierzając misję głównego wykonawcy służbom porządku publicznego działającym wyłącznic na własnym terytorium, to działanie to nazwiemy wewnętrznym, bez względu na to. żc np. dyplomacja lub siły specjalne realizować będą swoje funkcje poza terytorium podmiotu. Ich działania nic mieszczą się w ramach podstawowych wymiarów przyjętej koncepcji aktywności, mają charakter wspierający lub uzupełniający. Jeżeli natomiast koncepcja polityczna będzie miała charakter rozwiązania siłowego i jako głównego wykonawcę wyznaczy np. siły zbrojne, zezwalając im na działania poza terytorium państwa, to bez względu na ogrom prac realizowanycli przez inne służby i siły wewnątrz terytorium podmiotu aktywność taką sklasyfikujemy jako zewnętrzną. Konsekwencją dokonanego wyboru będzie przypisanie kompetencji kierowniczych i wykonawczych („wspierany”) oraz podporządkowanie odpowiednich zasobów właściwej komórce organizacyjnej w pierwszym przypadku będzie to np. resort spraw wewnętrznych, w drugim - resort wojskowy.

⁷⁷ Należy zauważyć nieostrość i relatywizm słowa „głównie” w odniesieniu do obszaru aktywności. Trzeba jednak dostrzec istotny i ciągle rozszerzający się w wyniku procesów globalizacji oraz internalizacji bezpieczeństwa zbiór problemów, których rozwiązywanie realizowane będzie częściowo na terytorium podmiotu, a częściowo poza tym terytorium. Można nawet pokusić się o stwierdzenie, iż żaden problem bezpieczeństwa nic ma dziś charakteru czysto wewnętrznego, ani czysto zewnętrznego. Każdy problem ma uwarunkowania lub następstwa w drugiej sferze. Określenie „głównie” nic ma lu charakteru ilościowego, ale jakościowy, odnoszący się do głównych działań podmiotu.

” Warto wykorzystać podejście wojskowe (USA, NATO), które wprowadza przejrzystą dychotomię wykonawców: „wspierany - wspierający". Każdy z uczestników działań jest kwalifikowany do jednej z tych kategorii. Decyzja o tym ma charakter sytuacyjny, zmienny czasowo, niekiedy sekwencyjny.