350
Księga druga. Przyczyny społeczne i typy społeczne
bieta nie miała powodów, aby zrezygnować z wolności, i dlatego można powiedzieć, że podporządkowując się tej samej zasadzie, właśnie ona uczyniła ofiarę^3. j 23Z poprzednich uwag wynika, że istnieje pewien typ samobójstwa, który jest przeciwstawny samobójstwu anomicznemu, podobnie jak przeciwstawne jest samobójstwo egoistyczne i altruislyczne. To typ, który jest wynikiem nadmiaru regulacji. Takie samobójstwo popełniają ludzie, których przyszłości bezlitośnie odebrano wszelkie perspektywy i których uczucia są gwałtownie powściągnięte przez surową dyscyplinę. To samobójstwo zbyt młodych mężów lub zamężnych kobiet bez dziecka. Aby ogarnąć całość, musimy więc utworzyć czwarty typ samobójstwa. Ma on jednak obecnie tak małe znaczenie i oprócz podanych przez nas przypadków tak trudno znaleźć inne jego przykłady, że sądzimy, iż nie warto się nim zajmować. Niemniej mógłby on mieć pewne znaczenie historyczne. Być może z tym typem mają związek częste w pewnych okolicznościach samobójstwa niewolników (zob. Corre, Armand, be crime en pays crćoles (esqulsse d'ethnographle criminelle), A. Storck, Lyon, G. Masson, Paris IfiOf), s. /IB) I wszystkie samobójstwa, które można przypisać wybrykom ll/yi /uego luli morriliie||0 dcspoly/mu, Aby podkreślić l<; nieuniknioną cechę normy, przeciw której nie można nic zrobić, oraz w opozycji do użytego tu określenia „anomia", można by je nazwać samobójstwem fa-lallstycznym.
IZ naszych badań wylania się teraz wniosek, że nie ma jednego samobójstwa, lecz jest ich wielerBez wątpienia samobójstwo Jest zawsze czynem człowieka, który przedkłada śmierć nad życie. Ale nie we wszystkich przypadkach przyczyny, które go do lego sklnniąją, mąją len.sam charakter, niekiedy są nawet przeciwstawne. OLóżjest rzeczą niemożliwą, żeby różne przyczyny nie byiy widoczne w skutkach. Można zatem być pewnym, że istnieje wiele rodzajów samobójstw jakościowo róż-niących się od siebie. Mie wystarczy jednak dowieść, że te róż-' nice muszą istnieć; należałoby je bezpośrednio zaobserwować i stwierdzić, na czym polegają. Trzeba by zobaczyć, w jaki sposób poszczególne samobójstwa grupują się w odrębne klasy odpowiadające wyróżnionym'przezmasjtypprm W. taki sposób można by prześledzić różnorodne nurty prowadzące do samobójstwa, począwszy od ich źródeł społecznych aż do ich przejawów jednostkowych.
Klasyfikację morfologiczną, której nie mogliśmy dokonać na początku tego opracowania, można spróbować zrealizować teraz, kiedy jej podstawą jest klasyfikacja o charakterze etiologicznym. Powinniśmy przyjąć za punkt odniesienia trzy rodzaje