CCF20140127048

200 Księga druga. Przyczyny społeczne i typy społeczne

Które prawie w całości jest katolickie, występuje tylko 155 sn-mohójstw prolcsluncklch na 100 kalollcklcli. Wydaje się więc, że. \ kiedy protestantyzm staje się wyznaniem mniejszości, charakte--— ryzpjnca go skłonność do samobójstwa maleje!}

Przede wszystkim Jednak samobójstwo Jest traktowane zbyt pobłażliwie, aby dotycząca go mała obawa przed potępieniem mogła mieć taki wpływ — nawet wśród mniejszości — które ze względu na swoją sytuację, są zmuszone zwracać szczególną uwagę na opinię publiczną. Ponieważ samobójstwo jest czynem, który nikogo nie krzywdzi, nie stawia się wielkich zarzutów grupom, które są do niego bardziej skłonne niż inne. Nie ma też obawy, że samobójstwo w dużym stopniu zwiększa dystans grup będących w większości, do czego z pewnością doprowadziłaby większa liczba przestępsLw i wykroczeń. Ponadto duża nietolerancja religijna daje często odwrotny skutek. Zamiast pobudzać dysydentów do większego poszanowania opinii, przyzwyczaja ich do jej ignorowania^Kiedyjestsię narażonym na nieuleczalną wro-^ gość, przestąje się dbać ojej zmniejszenie i z tym większą upor-| czywością przestrzega się najbardziej piętnowanych obycząjów. Zdarzało się to często Żydom i jest rzeczą.wątpliwą, aby ich wyjątkowa odporność miała inną przyczynę?!

W żadnym jednak wypadku to wyjaśnienie nie wystarcza do opisania odpowiedniej sytuacji protestantów i katolików. Mimo że w Austrii i Bawarii, gdzie katolicyzm jest religią większości, jego ochronne oddziaływanie jest mniejsze, nadal pozostaje ono bardzo duże. A zatem jest ono związane nie tylko z tym, że katolicyzm jest religią mniejszości. Mówiąc ogólnie, niezależnie od lego, jaka część ludności w całej populacji wyznaje te dwie religie, wszędzie, gdzie udało się je pWównać pod względem samobójstwa, stwierdzono, że protestanci zabijają sie dużo cześciei niż katolicy. Istnieją nawet takie kraje jak Górny Palatynat czy Górna Bawaria, w których prawie cala ludność jest katolicka i w których dochodzi /. do 300 i 423 samobójstw protestanckich na 100 katolickich. Sto-l- sunek ten podnosi się nawet aż do 528% w Dolnej Bawarii, gdzie mniej niż jeden protestant przypada na 100 mieszkańców. A zatem mimo że ostrożność mniejszości religijnej odgrywa pewną

Rozdział drugi. Samobójstwo egoistyczne

rolę w wytworzeniu tak duże;) różnicy między wyznaniami, m\|-wlęhfi/.ą rolę z pewnością odqiywi\)ą Inne przyczyny. 1    l

| Znajdziemy je w charakterze tych dwóch systemów religijnych, Bez wątpienia w Jednym i drugim lak samo wyraźnie zakazuje się samobójstwa; nie tylko przewldgją za nic szczególnie surowe kary, ale też nauczają, że poza grobem zaczyna się nowe f życic, w którym ludzie będą karani za swoje zle czyny, 1’rote.stnn ly/.m, podobnie,Jak katolicyzm, do złych uczynków zalicza samobójstwo. I wreszcie w jednym i drugim wyznaniu zakazy te mają boski charakter; nie przedstawia się ich jako wniosek logiczny prawidłowego rozumowania, lecz ich sankcja jest kwestią autorytetu samego Boga. Jeżeli zatem protestantyzm sprzyja rozwojowi samobójstw, nie wynika lo z tego, że traktuje Je Inaczej niż katolicyzm. Jeśli zatem w tej szczególnej sprawie dwie rcllgie formułują te same zalecenia, przyczyną ich odmiennego oddziaływania na samobójstwo powinna być jedna z ogólniejszych właściwości, któreje różnicgje. J

JPodstawowa różnica między katolicyzmem a protestantyzmem polega na tym, że ten drugi dopuszcza swobodne stu-'-^-^' diowanie prawd wiary w dużo większym stopniu niż pierw- V szyJjNiewątpliwie choćby dlatego, że katolicyzm jest religią idealistyczną, przyznaje myśleniu i refleksji dużo więcej miejsca niż grecko-łaciński politeizm lub żydowski monoteizm. Przestąje się zadowalać machinalnymi czynnościami, lecz pragnie panować nad sumieniami. Zwraca się zatem do sumień i chociaż wymaga od rozumu ślepego podporządkowania, czyni to, mówiąc jeno Językiem, niemniej Jednak kntoiik otrzymuje swq|ą wiarę gotową, bez refleksji, nie może nawet poddać jej historycznemu sprawdzeniu, ponieważ oryginalne teksty, na której jest oparta, są mu zakazane. Aby tradycja nie ulegała zmianie, wyjątkowo umiejętnie zorganizowano hierarchiczny system wlnclzy. W myśli katolickiej wszelka odmienność budzi przerażenie. Protestant w większym stopniu tworzy własną wiarę. Dostaje Biblię do rąk i nie narzuca się mu żadnej interpretacji. Sama struktura wyznania reformowanego podkreśla ten religijny indywidualizm. Nigdzie, poza Anglią, duchowieństwo pro-