CCI00230

jUii Polska XVII wiek

Przepisy dla prywatnych guwernerów .    -----

I.    Prywatni guwernerzy w sprawach związanych z kształceniem i kierowaniem chłopców powierzonych ich pieczy niech podlegają rektorowi; niech nie ważą się na nic, co by zakłóciło porządek szkolny lub plan lekcji ogólnych, lecz jednego i drugiego niech pilnie przestrzegają.

II.    Niech odprowadzają chłopców do szkoły i do świątyni, jeśli są tego samego wyznania; niech ich odprowadzają do domu. Również jeśli gdzie indziej zamierzają iść lub przespacerować się, niech im towarzyszą, chyba że mogą powierzyć ich komuś zaufanemu. W domu niech przebywają razem z nimi; w nocy niech śpią w tej samej izbie; niech pilnują uważnie, by chłopcy lub ich rzeczy nie ponosiły jakiejś szkody; we wszystkim niech czuwają nad utrzymaniem czystości.

____Przepisy dia-Uczniów ------- --“

I.    Każdy dzień niech zaczynają od modlitwy i kończą modlitwą; każdemu uczniowi niech będzie wolno modlić się w taki sposób, jak mu nakazuje sumienie i religia, w której został wychowany.

II.    Wszyscy niech z uszanowaniem odnoszą się do nauczycieli, i to zarówno swoich, jak i wszystkich pozostałych klas, także i niższych; niech słuchają ich upomnień i w skupieniu przyjmują nagany.

III.    Na dany znak rozpoczęcia lekcji niech wszyscy niezwłocznie się zjawiają i nic odchodzą przed oznaczonym czasem.

IV.    Jeśli jakiś wypadek przeszkodzi im w przyjściu do szkoły, niech sami pierwsi podadzą powód i usprawiedliwią się przed nauczycielem; inaczej niech nikt nie śmie o-puszczać lekcji.

V.    Niech się stale posługują językiem łacińskim w rozmowach zarówno ze sobą, jak i z osobami znającymi ten język.

VI.    Ci, którzy należą do naszego kościoła, niech uczęszczają na święte zgromadzenia. Gdy mają iść do świątyni, niech pierwej zbiorą się w szkole i nauczyciele niech ich prowadzą do świętego przybytku. W świątyni niech przyzwoicie usiądą; niech wszyscy śpiewają; niech uważnie słuchają kazań; nabożnie niech zanoszą modły do Boga, innym niech nie przeszkadzają.

VII.    Inni niech w tym czasie modlą się lub uczą na swoich stancjach. Jeśli w dni

świąteczne chcieliby iść do swoich świątyń, niech powiedzą o tym rektorowi lub każdy swemu nauczycielowi i niech nie idą bez opieki poważnych mężów.------■--r

—VIir Na pogrzeb niech wychodzą wszyscy i idą na przedzie konduktu w należnym-porządku'zachowując się nadzwyczaj przystojnie. Wyjątek mogą stanowić ci, którzy są innego wyznania, o ile osoby sprawujące nad nimi władzę wyraźnie stwierdzą, że sobie tego nie życzą.

IX.    Niech nikogo nie proszą ani nie nagabują o żadne nieprzewidziane zwolnienia, na które scholarchowie nie zezwolili; kto inaczej czyni, przyłapany, niech poniesie surowe kary.

X.    Podczas dni wolnych niech nikt nie zabawia się ani nie przebywa w publicznym

miejscu po godzinie trzeciej po południu, chyba że może podać przyczynę usprawiedliwiającą inną godzinę. Po śniadaniu i po obiedzie niech mają godzinę zwolnienia od nauki; po śniadaniu mają zawsze przebywać na stancjach; po obiedzie zaś na wiosnę i w lecie, jeśli jest pogoda, mogą przebywać na dworze. Pod koniec wiosny i w ciągu lata można dodać pól godziny do wieczornej rekreacji, ale tak, aby przed zmierzchem wszyscy byli w- domu. To dodatkowe zwolnienie zaczynać należy od wstąpienia w konstelację "Bliźniąt", a kończyć w chwili wejścia słońca w konstelację "Dziewicy" lub w dniu św. Bartłomieja.

XI.    Niech się nie bawią na rynku, na cmentarzu, na ulicy lub skrzyżowaniu dróg;

niech poszukają do tego celu bardziej ustronnego miejsca.- W czasie zabawy niech się powstrzymują całkowicie od krzyków, sprzeczek, rozpustnych i bezwstydnych wyrazów, od bójek i bijatyk; niech pilnie strzegą się, by jeden drugiemu nie wyrządzi^ krzywdy,-------------—

XII.    Niech nigdy nie grają w gry hazardowe,-w- kości, w szachy, w karty; jeśli będą grali w jakąś inną grę, niech nigdy nie grają na pieniądze.

XIII.    Niech nikt nie wchodzi do rzeki, stawu lub sadzawki bez wyraźnego zezwolenia rektora, i to tylko z opiekunem i towarzyszami przez niego wyznaczonymi oraz w miejscu przez niego wskazanym; w czasie kąpieli niech wszyscy pilnie inają na uwadze względy wstydu i przyzwoitości. Niech nikt nic pływa po jeziorze ani czółnem ani łodzią.

XIV.    Niech nikt nic zajmuje się łowieniem ryb ani łapaniem ptaków; niech nie hoduje w domu gołębi ani innych ptaków.

XV.    Niech każdy ma spis książek i innych swoich rzeczy i niech go okazuje na żądanie nauczycielom lub wizytatorom do lego powołanym.

XVI.    Niech nikt nie śmie bez wiedzy rodziców lub nauczycieli sprzedawać, dawać w zastaw czy zamieniać z kimś innym książek lub innych rzeczy albo kupować cokolwiek od któregoś z uczniów.

XVII.    Wszelką broń, jaką mają, niech odniosą do rektora i niech się o nią nic upominają ani jej nic używają, chyba wtedy, gdy mają gdzieś wyjeżdżać.

XVIII.    Niech nic grają na instrumencie w rodzaju fletu lub na instrumencie wojskowym, który pospolicie nazywa się kobzą, ani leż niech nic mają ich w swym posiadaniu.

XIX.    Wszystkim mężom czcigodnym, a szczególnie gospodarzom swoim, czy to tym, w których domu mieszkają, czy u których jadają, niech okazują należyty szacunek, niech nic lekceważą ich upomnień, niech nie robią przykrości i nie czynią żadnej szkody ani im samym, ani ich domownikom, ani wreszcie nikomu.

__XX* Niech.utrzymują czystość w swoich pokojach dó~haukijTuech je dość często

sprzątają, lub każą sprzątać. Swoje książki-r rzeczy niech mająlilozóńe" w~porządku w odpowiednim miejscu i niech nie pozwalają przerzucać ich bezładnie z miejsca na miejsce. Łóżka niech zaścielają rano, jak tylko wstaną; ręce i twarz niech umyją; usta niech płuczą; włosy niech czeszą; rozdarte ubrania niech zaraz oddają do naprawy.

XXI. Niech nikt nie wychodzi z domu, chyba że w dni wolne na polecenie tych, którzy nad nimi sprawują władzę, lub też z jakichś innych koniecznych powodów; jeśli wyjdzie, niech wraca wcześnie; niech nikt nie ośmieli się nocą gdzieś chodzić lub gdzieś spać.