CCI00228

304 Polska XVI- wiek **

.............. III

Kto przez niedbalstwo uciążliwy jest nauczycielowi, nie spisuje wykładu, nie wyucza się go na pamięć i dlatego na pytania nie umie odpowiedzieć, czyli nie czyni zadość obowiązkom uczniowskim, grzeszy przeciwko rodzicom, nauczycielom i kolegom, których&naukę opóźnia: stosownie do wieku i uzdolnienia ma być ukarany albo użyciem rózgi, albo skarceniem, zależnie od tego, który środek przyczyni się do wykorzenienia tych błędów.

rv

Kto podczas nauki o czym innym myśli, baraszkuje, bawi się, rysuje, rachuje szyby w oknie lub czyta inną książkę aniżeli będącą przedmiotem nauki: ma być ukarany pogróżką słowną i skarceniem.

Kto używa języka ojczystego albo słów nieprzyzwoitych i sprośnych, ma być u-karany według" wielkości przewinienia.

VI

Kto przed rodzicami, krewnymi, opiekunami czy kim innym osobiście lub listownie fałszywie oskarża nauczycieli lub nadzór domowy, jest niewdzięczny względem swoich nauczycieli i dozorców i kłamstwem swym przykrość im wyrządza: ma być ukarany dla przykładu drugim, by pojęli, jak ciężki to grzech naruszać siódme (!| przykazanie.

VII

Kto wyszydza pilność kolegów, zadaje się z niecnymi, wbrew uczciwości broni występków, wyśmiewa się z nauki drugich, rozbija się i zakłóca spokój z dążnością obrażliwą i wrogą; kto przysięga, kto mijając starców lub osoby wielkiej powagi i nauki nie uczci ich. nie pozdrowi ich grzecznym słowem i spojrzeniem; kto w przyzwoitych zebraniach nic zachowuje się z uszanowaniem: tacy. jako wzgardzicieic dobrych o-byczajów i nieprzyjaciele cnoty, mają być ukarani rózgami.

VIII

O konwikcie i gospodach waszych tak sądzimy, żądamy i nakazujemy, aby w nich stale i bezwzględnie panowała karność co do pobożności, obyczajów i nauki.

A więc mają się odbywać modlitwy przed i po jedzeniu, pochwala dobrodziejstw boskich i dziękczynienie wieczór i rano, każdy ma się modlić do Boga, dziękować mu za dobrodziejstwa i chwalić go.

X

Kto bez wiedzy nadzoru domowego lub rodziców czyni niepotrzebne wydatki, kto sprzedaje ubranie, zastawia książki lub jaki sprzęt, aby pofolgować łakomstwu, kto

zabiera cudze rzeczy, swoje przetrącą, dowodzi, że należy do nicponiów i darmozjadów,. których się publicznie karze, którzy na swą rodzinę szpetną hańbę ściągają, a rodzicom najcięższy smutek sprawiają: aby do tego nie"doprowadzić, mają być rózgami karani.

XI    _______

Kto chce przerwać zwyczaj mówienia po łacinie, kto nachodzi sypialnie drugich nieskromnie i bez konieczności, a tylko z zuchwalstwa, kto łażeniem, dzwonieniem, hałasem, krzykiem zamąca naukę drugich albo przeszkadza w spaniu: ma być karany według wielkości przewinienia

................XII----------

Zimą przed czwartą, latem przed pierwszą'* każdy ma iść spać, inaczej nie woIhćTbez słusznej i koniecznej przyczyny:

XIII

Za pierwszym dzwonkiem każdy ma wstać, natychmiast zaścielić łóżko, zamieść sypialnię czy stancję, uporządkować wszystkie książki, ubranie i inne sprzęty.

XIV

Kto nie uczesany, z rękoma nie umytymi, brudną twarzą, długimi pazurami, w zbrukanym lub podartym ubraniu wychodzi z gospody, dowodzi niechlujstwa, które trzeba usunąć albo szorstkimi słowami, albo chłostą.

XV

Podczas obiadu, śniadania i podwieczorku i w każdym miejscu wszystkie rozmowy mają dotyczyć spraw uczciwych, potrzebnych i pożytecznych, mowa zaś ma być łacińska, wstydliwa, skromna, uprzejma, bez śladu brzydkości lub kłótliwości.

XVI

Kto przy śniadaniach i obiadach nie odczytuje, co mu polecono, psuje temat uczciwej i potrzebnej rozmowy i zaniedbuje ćwiczeń domowych: w sposób odpowiedni i słuszny ma być ukarany.

________________,------_:-XVII---------^-

..........Bez pozwolenia-nauczyciela-albo-nadzoru domowego wybiegać 'z'gospody dtf miasta, chodzić do szynku i na biesiady publiczne lub prywatne, nie może ujść bezkarnie.

XVIII

Kto w gospodzie wszczyna sprzeczki, kto podważa powagę nadzorcy domowego, kto obelgami i wymyślaniem obrzuca domowników i służące, ma być ukarany stosownie do przewiny.

4. Licząc godziny od zachodu słońca; według dzisiejszej rachuby oznacza to godzinę ósmą wieczór, przy czym należy pamiętać, te rano zaczynała się nauka o godzinie szóstej.

20 — trńHlł <ł.