DSC00845

295

FORMULA nostalgii

W pejzażu, podobnie jaik w psychikach żyjących w nim ludzi, jedynie przeszłość odcisnęła się trwałym śladem. Teraźniejszość pogrążona jest w bezczasowośd, jej rytm wyznacza cykliczna powtarzalność powszednich •sytuacji. Dzwoniąca regularnie sygnaturka odmierza kręgi poszczególnych dni, nie różniących się od siebie, pozbawionych zdarzeń, zlewających się w jedno nieprzerwane trwanie. Niewyraźnie rysują się granice między dniem i nocą, ale również pora roku jest niejednoznaczna i nietypowa ^ jesień upalna jak lato.

Zasadniczą cechą tego świata jest brak definityw-ności. Zaznacza się to w płynnej linii krajobrazu — zboczy łagodnie opadających ku rzece, „ujściu doliny wtopionym w sinych jak dym lasach”, w przesyceniu g₀ zmiennością, chwilowością kształtów wywołaną eksponowaniem elementów niekonkretnych i ulotnych: obłoków, dymu, wody, cieni rzucanych przez przedmioty. Cała rzeczywistość pogrążona jest w jakiejś letargicznej ospałości; rytm trwającego tu życia przejawia się w ruchu zwolnionym, unaocznionym w swoich kolejnych fazach, niedokonanym.

Wizualne objawy zatrzymanego czasu wspomagane są przez warstwę efektów akustycznych, wśród których dominują dźwięki przeciągłe, „słyszalne” w swoim trwaniu, nasilające się, ginące stopniowo, zwielokrotnione echem, stale obecne w postaci monotonnego akompaniamentu. Wyftępują tu brzmienia różnej jakości: szmery, zawodzenie wiatru, brzęczenie owadów, muzyka klarnetu, dzwony, ludzki płacz, śpiew, modlitwy, lecz stonowane do poziomu właściwej temu światu jednostajności. Nie ma efektów gwałtownych, kontra-«towych, dynamicznych, nawet dysonans, jaki wpić-