DSC01005 (9)

130 System Instytucjonalny Unii Europejskiej

wylania się rządu, co znacznie ogranicza możliwości i potrzebę ukształtowaniu* w jego ramach tradycyjnego dla parlamentów narodowych podziału na więksi* i opozycję.

2. Geneza i ewolucja Parlamentu Europejskiego w systemie instytucjonalnym Unii Europejskiej

Parlament Europejski funkcjonował od samego początku istnienia Wspdfat, zmieniając jedynie swoje nazwy. W momencie powstania EWWiS w 1951 utworzono w ramach jej systemu instytucjonalnego Wspólne Zgromadzenie, hs re miało sprawować demokratyczną kontrolę nad innymi organami. Skupialooac wówczas 78 parlamentarzystów, wybranych spośród posłów w państwach ab kowskich. W traktatach założycielskich EWG oraz Euratomu z 1957 roku równe wymieniono Zgromadzenia Parlamentarne, w ramach systemów instytucjom! nyrb. Dołączona do traktatów rzymskich Konwencja o wspólnych instytucie: Wspólnot przewidywała połączenie wszystkich trzech Zgromadzeń w jednała! od 20 marca 1958 roku funkcjonowało jedno Europejskie Zgromadzeniefab mentarne, które 30 marca 1962 przyjęło nazwę „Parlament Europejski*. Kim ta została oficjalnie przyjęta w Jednolitym Akcie Europejskim, a potwierdza w Traktacie o Unii Europejskiej.

Zmiany, jakie zachodziły w PE, dotyczyły kilku kwestii związanych i fur; cjonowaniem tego organu. Przede wszystkim była to zmiana sposobu jego w łania ma, a także nabywanie coraz szerszych kompetencji, które z pozycji otgn kontrolującego i opiniodawczego przeniosły PE do roli instytucji współdecyduj cej. Zmianom podlegała także liczebność PE, która w naturalny sposób wznak wraz z kolejnymi rozszerzeniami (patrz Załącznik 8).

Większość zmian w składzie uzależniona była od wzrostu liczby czioob-Wspólnot i UE. Wyjątek stanowią: wprowadzenie wyborów bezpośrednich doF: oraz decyzja Rady Europejskiej z 1992 roku, a także związane ze zjednoczeń* Niemiec. Rada obradująca wówczas w Edynburgu podjęła wtedy na wniosek te lamentu Europejskiego decyzję o zwiększeniu liczby mandatów Niemiec do $ a ogólnej liczby wszystkich deputowanych do 567'. Przy każdym rozszerzeniu# podejmował rezolucje o zwiększeniu łub ustanowieniu maksymalnej liczby[uń mentarzystów. W roku 1993. przed rozszerzeniem o Austrię, Finlandię i Sn*** ustalono liczebność składu PE na maksimum 700 miejsc. Uwzględniono to wf*^-stanowieniach Traktatu amsterdamskiego, w którym w art. 189 TWE wpiaim*

Ł HnraHnCórytrudi. l'od<jmo*-jrue decyzji w Unii..., op. cii., c. i90.

liczbę jako maksymalną dla PE. Następnie została ona zweryfikowana przez Traktat nicejski, który zwiększył lę liczbę do 732. Był to zarazem okres, w którym podjęto dyskusję z systemem proporcjonalności degresywnej, dominującym do tej póry przy alokacji miejsc w PE. Zauważono, że niesie on ze sobą ogromne dysproporcje między małymi i dużymi państwami (podawano przykład, iż jeden deputowany do PE jest wybierany glosami około 830 tysięcy obywateli, a deputowany do parlamentu Luksemburga głosami około 71.5 tysiąca obywateli). Podjęto także problem efektywności PE, która niewątpliwie wiąże się z jego liczebnością. Ostatecznie uzgodniono podział miejsc, który został wpisany do art. I ust. I Protokołu w sprawie rozszerzenia UK, dołączonego do TN i w punkcie I Deklaracji nr 20 w sprawie rozszerzenia UE, zamieszczonego w Akcie Końcowym dołączonym do TN'. Zapis ten nic oznaczał jednak automatycznego wprowadzenia nowych rozwiązań. Dochodzenie do docelowej liczby miejsc w PE miało się odbywać etapami. W wyniku przystąpienia 10 nowych krajów w 2004 roku oraz Rumunii i Bułgarii w 2007 roku powstał skomplikowany obraz składu liczbowego PE. w którym ustalono uregulowania przejściowe. Obecnie Parlament Europejski liczy 785 deputowanych. Taka liczba posłów obowiązuje do końca kadencji 2004-2009. W następnej kadencji PE, zgodnie z postanowieniami Traktatu nicejskiego, liczba deputowanych zostanie zmniejszona do 750.

Zmieniał się także sposób wyłaniania deputowanych. Do 1979 roku nie odbywały się wybory do PE, gdyż deputowanych delegowały legislatury krajowe. Decyzja o wyborach bezpośrednich zapadła na spotkaniu Rady Europejskiej w 1976 roku. Pierwsze takie wybory odbyły się w dniach 7-10 czerwca 1979 na podstawie Aktu o Wyborach F.uropejskich z 20 września 1976 roku', Traktatowe podstawy dla ich przeprowadzenia zawarte są w art. 190 TWE, który nadaje PE prawo do opracowania projektu bezpośrednich wyborów powszechnych, opartych na jednolitej ordynacji lub na zgodnych zasadach wspólnych dla wszystkich państw. Długo jednak nie udawało się dojść do porozumienia w sprawie wspólnych reguł, chociaż pomysły pojawiały się już od wczesnych lat 60. Dopiero Akt z 1976 roku umożliwił realizację tego celu*. W Akcie określono zasady przeprowadzenia wyborów: usta nowienie pięcioletniej kadencji deputowanych, termin jej rozpoczęcia, dystrybucje mandatów, ramy czasowe dla przeprowadzenia wyborów. Nie udało się jednak wprowadzić jednolitej ordynacji wyborczej. W sposób ogólny uregulowano jedynie charakter sprawowanego mandatu (zakaz łączenia mandatu deputowanego do ' J. Bara. 'Ihiklat t Ntcrt... op: cii..». 76.

' K.A. WojUuciyk (red J. t.wjkkf*4ia IMU    op. <*, i Z7I.

K Miilulimilu-Giiiyiynd*. Mtfmcmnlr dttyt/i w Inn.. ,op cii,, > l*S.