DSC01014 (6)

148 System instytucjonalny Unii Europejskiej

podatkowego. Unia Gospodarcza i Walutowa, współpraca finansowa, goipodoai i techniczna z państwami trzecimi, sprawy budżetowe.

f (art. 252 TWE) nic ma już obecnie większego zutiw,

wania. Stosuje się ją do spraw, takich jak: szczegółowe zasady dotyczące procedury wielostronnego nadzoru, definicje dotyczące zakazu uprzywilejowanego dostyjm Wspólnoty i państw członkowskich do instytucji finansowych, definicje dotyoąa zasady zupełnej rozłączności zobowiązań państw członkowskich wobec siebie na-wzajem oraz wobec WE. harmonizacja nominałów i danych technicznych mona dopuszczonych do obiegu.

ma obecnie największe zastosowanie. Regub

je ją art. 251 TWE. W latach 2003-2004 przyjęto w ten sposób około 105 aktów prawnych. Doświadczenie stosowania tej procedury wskazuje, żc jest ona efeł tywna. Około 25% decyzji przyjmowanych jest w pierwszym czytaniu, blisko 50*

w drugim, a do etapu trzeciego czytania, czyli procedury pojednawczej, dochotbi jedynie około 25% projektów. Z kolei w ramach samej procedury pojednawcą

około 70% poprawek ustalanych jest na drodze kompromisu”. Na rzecz stosowania tej procedury świadczy obecnie również jej uproszczenie zgodnie i regulacji Traktatu amsterdamskiego. Uproszczenie polega na rezygnacji z trzeciego czytania, co oznacza, że po wstępnym porozumieniu między Radą i PE projekt mott być ustanowiony bez konieczności osiągania wspólnego stanowiska. Rozwiązań to stosuje się m.in. w przypadku następujących zagadnień: swoboda przepływa pracowników, rynek wewnętrzny, badania i rozwój technologiczny, ochrona środowiska, ochrona konsumentów, edukacja, kultura, ochrona zdrowia.

Szczególną kompetencją prawodawczą jest także udział PE w uchwalaniu budżetu. Parlament Europejski ma prawo do proponowania modyfikacji obowiązkowej części budżetu, jak też wnoszenia poprawek do części nieobowiązkowej. PE może nawet ostatecznie odrzucić projekt budżetu. Projekt przygotowuje Komisja, przekazuje go Radzie, a ta po przegłosowaniu go większością kwalifikowani kieruje do Parlamentu Europejskiego. Bezwzględną większością głosów PE moit zaproponować popraw ki do części obowiązkowej, a zwykłą większością doapd nieobowiązkowej. Taka wersja zostaje przekazana Radzie, która to Rada decydaś następnie o odrzuceniu, przyjęciu lub zmianie poprawek. Potem projekt wraca do PE, gdzie odbywa się drugie czytanie. Po dyskusji PE może większością kwalifikowaną przyjąć go w całości lub odrzucić.

Kompetencje kontrolne polegają przede wszystkim na sprawowaniu demokratycznej kontroli nad różnymi przejawami działalności UE.

| M.t»o4łmry (red.), Procci decyzyjny w Unii Europejskiej... op cii. •. 201.

Parlament Europejsk    |

Kontrola nad innymi instytucjami przez PE jnt częścią jego kompetencji w stosunku do innych organów wspólnotowych Partament Europejski może wypełniać swoje funkcje kontrolne zarówno wobec innych organów ustawodawczych. jak i wykonawczych. Wykonywanie tych uprawnień było szczególnie istotne wobec początkowo niewielkich uprawnień w sferze normatywnej*.

Uprawnienia kontrolne PE wobec innych organów wspólnotowych można pogrupować w kilka zakresów:

•    system interpelacji i pytań ustnych lub pisemnych stawianych Komisji Europejskiej jako całości lub poszczególnym komisarzom oraz Radne UE (art. 197 TWE);

•    coroczna dyskusja nad sprawozdaniem o działalności UE przedkładanym przez Komisję Europejską (art. 200 TWE);

•    wyrażanie wotum nieufności Komisji Europejskiej (art. 201 TWEh

« udzielanie absolutorium z wykonania budżetu (art. 275 i 276 TWE)³*.

Parlament Europejski kontroluje przede wszystkim prace Komisji Europejskiej. Wpływ na wybór Komisji Europejskiej, a przede wszystkim możliwość jej odwołania, stanowi najbardziej spektakularny element kompetencji kontrolnych. Innym instrumentem kontroli są pytania. Udzielanie odpowiedzi na pisemne i ustne pytania parlamentarzystów stanowi jeden z najbardziej tradycyjnych instrumentów kontroli parlamentów nad władzą wykonawczą w systemach demokratycznych”. Poprzez możliwość zadawania pytań PE może sugerować pewne

M. Krak. Parlament Europejski w Systemie Organów Unii luropettkwi |w | Periamntpa Inttpacfa Europejska. M Kruk. H. Popławska (red.). Wydawnictwo Sejmów. Winni 2003. a 5L k Michałowska-Gorywoda. Podejmowanie decyzji w L’mi_.op ot. v 2J3 A Cioii wyrotnrzMiąyąyt instrumenty kontroli politycznej w odniesieniu do It wniosek o naganą Ipaatctwko KEk pytsrna pkzcnue I ustne oraz questlon time i suites donnłęs (dokument, w którym ki zbiera zobowiązania powripepaza komisarzy wobec PE i przedstawia konsekwencje wynikające z ich realiach), tymczasowe kombjeUedcze. • petycje, mediator, przedkładanie apelacji przed TS. Zołz A. (ozł Spsem tonądoomo w ŁioL. up. ol 011-215.

Pytania stanowią szczególnie często wykorzystywaną moiliwoM kontroli PE w odniesienia do Kora bp Europrjskiej. Pytania oczekujące na odpowiedź ustną są zgłaszane prze* Iwzląi parlamentarną, Iiakcję polityczną lub grupę co najmniej 29 deputowanych. T rabatą czst do Przewodniczącego PE, a następnie do Konferencji Przewodniczących, która decyduje o umieszczenia pytania w porządku dziennym obrad. Komisja powinna otrzymał sformułowane pytanie pzzynatmmri na tydzicó przed terminem udzielenia odpowiedzi. Pytanie zadawane z oczekiwaniem na odpowiedz pńcmaą może byt zadane pracz każdego deputowanego. Pytanie trafia do Pncwodniczącegu PE. który przekazeje je odpowiedniej InstytiKp Pyta-nu na pUmlc i odpowiedzi na nie są ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Istnieje także moiliwoic zadania pytania w czasze godziny pytali*, która sosuta ustanowiona w 1971 roku. Prmtazg lego etapu reguluje art. 41 Regulaminu PE oraz Załącznik II. Każdy deputowany moóc zadat wówczal jed-popytanie. Pytanie musi byt zgłoszone na tydzień przez posiedzeń Izm z .godziną pytaó". O doputzczenhi pytania decyduje l>r«ewodniceący PE. P. I orż. Zar^ pewna ItoU f wepejekuj TNOtK. Toma 1991. s 74.

I Marszalek. Kawa. Struktura • funkijamtuame Parlamentu Europejskiego. Wydawnictwo Adam Marsza lek. Tonub 3003. s. 89.90; K. Młchafciwska-Gorywoda. Padtjmrmmmle detytji w(/ioŁ,,op.clk.s. 213-234.

MM0HM

wy *« v. sowy art.

restytucjo vc Ki Mmmm mtograc ns3_taM

ącego V! in Europ My art wbrzrnk

Mb:

T. Kownedu « i . i Mm m

im*