DSC08782 (5)

202 Wioletta Wenerska

cy rozdzielającej świat żywych i umarłych. Tracąc moce płodności, wymyka się podziałom taksonomicznym rządzącym światem człowieka. Starzec reprezentuje z jednej strony wiedzę, poznanie, mądrość, spryt, intuicję, z drugiej cechy moralne, takie jak: życzliwość, gotowość niesienia pomocy, co w dostatecznym stopniu powinno uwypuklić jego duchowy charakter"³.

Godny odnotowania jest fakt, że strzyga opuszcza grób o określonej godzinie i wraca do niego o stałej porze. Wychodzi ze swego miejsca spoczynku o północy¹¹⁴, a powraca do niego o drugiej. Północ jawi się jak okres nacechowany granicznie, wtedy otwiera się brama dla istot nieczystych. Osiągająca o północy swe apogeum desakrali-zacja czasu - największego chaosu sprzyjała wszelkim działaniom ów chaos utrwalającym, kreującym antyład, który w przełożeniu na kategorie społeczne uzewnętrzniał się przede wszystkim w różnorodnych sposobach szkodzenia innym¹¹⁵. Nie przypadkiem również strzyga przerywa swą drapieżną aktywność o godzinie drugiej, ponieważ Roman Zmorski odnalazł w jednej z pieśni dziadowskich dwuwiersz:

Druga godzina po północku biła -Najświętsza panienka syneczka powiła "⁶.

Wedle przywołanych słów o godzinie drugiej kończyła się działalność diabelskich mocy i zaczynało się panowanie porządku boskiego.

Marcin musiał przez dwie godziny unikać spotkania ze strzygą. Schował się przed demoniczną istotą pod stertą ludzkich kości, bo tylko w ten sposób mógł uniknąć śmierci. Bohater musiał na-

^1,3 Por. C.G. Jung, Archetypy i symbole, wybrał, przeł. i wstęp poprzedził J. Prokopiuk, Warszawa 1993, s. 446.

¹¹⁴    Por. O. Kolberg, Krakowskie, Dzieła wszystkie, Lud, Warszawa 1962, t. 7, cz. 3, s. 64. k

¹¹⁵    Por. A. Brzozowska-Krajka, Symbolika dobowego cyklu..., s. 174.

¹¹⁶    Cytuję za Romanem Zmorskim. Zob. R. Zmorski, Podania i baśni ludu..., s. 120. M

M