DSC08784 (5)

204 WlOLETA WENERSKA

jonego) i dziennego ładu, rozpoznanych zasad, kierunków, norm. A szczególny i wieloznaczny ptak, jakim jest kogut znakomicie ilustruje radykalność tej granicy i codzienne ryzyko jej przekraczania. Pianie koguta zapowiada wszakże słoneczne światło, rozprasza noc i wygania wszelkie złe moce¹²¹. Nawet krwiożercze „dzikie wampiry pierzchają przed kogutem - jest on tyleż operatorem zmiany, co znakiem już dokonującej się zmiany porządku”¹²². Pianie koguta to znak zwycięstwa nad ciemnymi siłami destrukcji, to zapowiedź tworzenia nowego ładu opartego na triumfie światła¹²³, zwycięstwo zaś światła zamyka „świat niski”. Należy zauważyć, iż opuszczając, przekraczając granicę „tamtego świata”, księżniczka jest naga, nagość bowiem symbolizuje powrót człowieka do stanu z chwili narodzin.

Nawiązując do literackiej kreacji Marcina, warto odnotować, że baśniowy bohater nigdy nie jest bierny i stale coś robi. Działanie jest tak mocno splecione z akcją baśni, że nawet cechy ludzkie, właściwości charakteru przedstawione są za pomocą czynów. Bohater baśni jest pełen samozaparcia, praktycznie jest niezwyciężony, potrafi sobie zawsze dać radę, umie szukać pomocy i wie jak korzystać z otrzymanych wskazówek¹²⁴.

Roman Zmorski realizuje w swym utworze typowy model baśni ludowej, na który składa się:

—    zagrożenie - zetknięcie się bohatera z królewną-strzygą;

—    obrona bohatera przed istotą demoniczną, walka przy pomocy magicznych rekwizytów, dzięki wskazówkom uzyskanym od starca;

Ifjf Hr'nj3-dff

—    zwycięstwo bohatera.

H Por. P. Kowalski, Granice i mediacje: uwagi o antropologicznej lekturze świata, [w:] Góry, literatura, kultura, pod red. J. Kolbuszewskiego, Wrocław 1996, s. 11.

¹²² i. Hani, Symbolika świątyni chrześcijańskiej, Kraków 1994, | 78. ^la Por. A. Brzozowska-Krajka, Symbolika dobowego cyklu..., s. 184.

¹²⁴ Por. D. Simonides, Fantastyka baśni' ^jch tekstów folklorystycznych w życiu dziecka, Warszawa 1973, s. 9.