DSC09240

Zofio Jacuhowlcz Skuteczny systom wynagradzania w tlrrnla

•    wyeliminowanie nieuczciwej konkurencji prowadzonej poprzez drastyczne obniżanie plac;

•    podwyższanie plac w ślad za wzrosłem gospodarczym i podwyższaniem innych dochodów społeczeństwa.

Warto dodać, Ze stosowanie kategorii płacy minimalnej łagodzi napięcia społeczne. nawet w tych krajach, w których ogólny poziom wynagrodzeń nie jest wysoki. Pracownicy i reprezentujące je związki zawodowe domagają się stosowania płacy minimalnej i systematycznego jej podwyższania. Wprowadzenie tej kategorii do polityki płac i podwyższanie jej zgodnie z przyjętymi w tej mierze zasadami przy udziale związków zawodowych wielokrotnie zapobiegło strajkom.

Płaca minimalna stosowana jest powszechnie, ale metoda jej ustalania jest niejednolita, jedne państwa stosują centralnie wyznaczaną jedną stawkę płacy minimalnej, inne - określają ją układami zbiorowymi pracy z pewnymi różnicami w wysokości tej kwoty. Przykładowo w Krajach Wspólnoty Europejskiej w 1992 r. siedem państw stosowało jednolitą stawkę płacy minimalnej (Belgia. Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Portugalia, Luksemburg i Wielka Brytania), chociaż rokowania nad jej ustaleniem przebiegają z różnym udziałem reprezentacji pracowników, natomiast w Danii, Niemczech i Włoszech najniższe płace ustalane są w układach zbiorowych pracy.

Ważną i dyskusyjną kwestią jest wysokość płacy minimalnej, jej poziom bezwzględny, wyrażany w bieżącej walucie, oraz relacje do innych kategorii ekonomicznych.

W tej mierze stosowane są najczęściej dwa mierniki:

1)    niezbędnych kosztów utrzymania rodziny lub jednej osoby;

2)    relacji do płacy przeciętnej.

Miernik pierwszy wynika z istoty tej kategorii, która zgodnie z założeniami płacy godziwej powinna wystarczyć pracownikowi na zaspokojenie podstawowych potrzeb jego i jego rodziny.

Miernik drugi wynika z pewnych prawidłowości statystycznych rozkładów plac, z których wynika. Ze płaca najniższa zaczyna się w przybliżeniu od kwoty stanowiącej połowę płacy przeciętnej. Poziom płac w różnych krajach jest zróżnicowany, ale rozkłady płacy w klasach zarobkowych są do siebie zbliżone, zwłaszcza w odniesieniu do płac niskich i przeciętnych; ewentualnie większe zróżnicowanie relacji wynagrodzeń dotyczy płac najwyższych.

Z lego względu drugi miernik wskazuje, że płaca minimalna powinna być ustalana w przybliżeniu na poziomic 50% płacy przeciętnej. Jest to niższa kwota od przyjmowanej przez Komitet Niezależnych Ekspertów (por. str, 16), ale zależy

to od pojęcia „płaca przeciętna". W niniejszym rozumieniu obejmuje ooa pełne wynagrodzenie wszystkich zatrudnionych, w poprzednim ujęciu - dotyczyła robotników. Pierwszy miernik stanowi ważne kryterium społeczne, jednak zaieznie od możliwości ekonomicznych kraju odmienne są również możliwości zaspokojenia potrzeb życiowych pracownika. W jednych krajach, np. w Kanadzie, płaca minimalna ustalana jest na poziomie kosztów utrzymania czteroosobowe] rodziny, składającej się z małżeństwa z dwojgiem dzieci, w innych krajach płaca u wystarcza na utrzymanie tylko jednej lub dwu osób.

Drugi miernik wynika z przesłanek, które określiłabym jako prawidłowość polityki płac. Oznacza to, że płace mają pewne własne prawa, które funkcjonują niezależnie od ogólnego ich poziomu i jednym z tych praw jest poziom, od którego zaczynają się płace najniższe liczone w relacji do płac przeciętnych - tzn. płaca minimalna.

Płaca minimalna jako wyodrębniona kategoria ekonomiczna funkcjonuje poprawnie tylko wtedy, gdy ustalona jest na właściwym poziomie. Zbyt niska płaca minimalna jest kategorią martwą, zbyt wysoka - fikcyjną.

Z tego względu, błędy w ustaleniu wysokości płacy minimalnej, przykładowo określenie jej na zbyt wysokim poziomie nie podwyższa rzeczywistych dochodów robotników i nie zwiększa bezrobocia, powoduje natomiast, że rzeczywiste wynagrodzenia minimalne kształtują się poniżej kwoty wynagrodzenia ustawowego’

Płaca minimalna w Polsce

Kategoria płacy minimalnej stosowana jest w Polsce przez cały okres powojenny. Biorąc pod uwagę, że z ekonomicznego punktu widzenia płaca mmimaina jest najniższym szczeblem w hierarchii plac i stanowi punkt wyjścia do bodowy tabel płac. a ze społecznego punktu widzenia powinna to być płaca godziwa, zaspokajająca podstawowe potrzeby pracownika, można stwierdzić, że wynagrodzenie to w Polsce spełnia tylko pierwsze zadanie, ze względu bowiem na niski poziom nie wystarcza na utrzymanie rodziny, a nawet na godziwe utrzymanie jednej osoby.

Przyczyną niskiego poziomu płacy minimalnej w Polsce jest wykorzysty wanie jej do ograniczania tempa wzrostu wynagrodzeń, które stosowane było prze/ organa rządzące w całym okresie powojennym.

¹⁹ ~_