DSCF7219

INSTRUMENTY SFERY REGULACJI ŁAŃCUCHA LOGISTYCZNEGO ...

sytuacji kryzysowej, że użyte środki niezbędne do zapobiegania lub przywracania bezpieczeństwa nie uzasadniają wprowadzenia żadnego ze stanów nadzwyczajnych przewidzianych w Konstytucji RP, można dość precyzyjnie określić, że sytuacja kryzysowa pojawia się z reguły jeszcze w okresie pokoju, a kończy w okresie ostrego kryzysu, kiedy to staje się konieczne wprowadzenie stanów nadzwyczajnych. W związku z tym sytuacja kryzysowa może być spowodowana: katastrofą naturalną awarią techniczną przestępczością o różnym stopniu zorganizowanią zdarzeniem terrorystycznym, rozpowszechnianiem broni masowego rażenia (BMR), a ponadto przez czarny rynek, narkomanię, głód, uchodźców, nacjonalizmy, nadmierne różnice kulturowe i religijne, dysproporcje w rozwoju cywilizacyjnym i społecznym itp.^{1 2}

Do dalszych rozważań przyjęto następującą definicję sytuacji kryzysowej: „Sytuacja kryzysowa to stan narastającej destabilizacji, niepewności i napięcia społecznego, naruszenia więzi społecznych, możliwość utraty kontroli nad przebiegiem wydarzeń oraz eskalacja zagrożenia, a w szczególności sytuacja stanowiąca zagrożenie dla tycia, zdrowia, mienia, dziedzictwa kulturowego lub infrastruktury krytycznej, w tym spowodowana zdarzeniem o charakterze terrorystycznym**³.

Wśród wymienionych czynników wywołujących sytuację kryzysową można wyróżnić cztery zasadnicze zdarzenią którymi są katastrofa naturalną awaria techniczną zdarzenie (akt) terrorystyczne oraz niepokoje społeczne.

Katastrofa naturalna to zdarzenie związane z siłami natury, w szczególności: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, choroby roślin lub zwierząt, choroby zakaźne ludzi oraz działanie innego żywiołu.

Awaria techniczna to gwałtowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie obiektu budowlanego, urządzenia technicznego, systemu urządzeń technicznych, w tym zakładów używających toksyczne środki chemiczne itp., powodujące przerwę w ich używaniu, utratę ich właściwości, skażenie chemiczne terenu itd.

Katastrofę naturalną lub awarię techniczną może spowodować również zdarzenie (akt, działanie) terrorystyczne.

Zdarzenie terrorystyczne (terroryzm) to przemyślane użycie przemocy lub zagrożenia w celu wywołania strachu, przemyślane wymuszenie lub zastra-

szenie rządów lub społeczeństw w celu nacisku politycznego, religijnego lub ideowego. A także:

cs stosowanie gwałtu do osiągnięcia celów politycznych lub ekonomicznych, forma interwencji zbrojnej;

ca* forma przemocy polegająca na przemyślanej akcji wymuszenia bądź zastraszenia rządów lub określonych grup społecznych w celach politycznych, ekonomicznych i innych.

Niepokoje społeczne mogą być spowodowane: wewnętrznym kryzysem politycznym (niestabilność rządu, chaos wewnętrzny), wewnętrznym kryzysem gospodarczym (czarny rynek, głód, bezrobocie, drożyzna), wewnętrznym kryzysem społecznym (nacjonalizmy, separatyzm, waśnie religijne, dysproporcje cywilizacyjne, narkomania, przestępczość), lokalnym zagrożeniem zewnętrznym. Mogą one przyjmować formę masowych strajków, manifestacji i innych wystąpień publicznych społeczeństwa.

Logistyczny punkt widzenia sytuacji kryzysowych

Oceniając sytuacje kryzysowe, pod kątem organizacji zabezpieczenia logistycznego na rzecz poszkodowanej ludności, nie trudno zauważyć, że występuje pod tym względem zjawisko dychotomiczne.³ Z jednej strony bowiem, celem działań logistycznych jest zapewnienie poszkodowanym osobom warunków przetrwania. Mamy więc do czynienia z organizacją dostaw zaopatrzenia i usług wg minimalnych norm należności. Natomiast z drugiej strony, duża, a czasami bardzo duża liczba poszkodowanych oraz ekstremalne warunki w jakich udzielana jest im pomoc logistyczna powodują, że konieczne staje się zmasowane utycie dostępnego potencjału logistycznego. Towarzyszyć powinno jemu racjonalne gospodarowanie tym potencjałem (zasobami logistycznym). Ocenia się, że racjonalne gospodarowanie zasobami logistycznymi można zapewnić stosując rozwiązania wypracowane przez logistykę wojskową⁴. Wyrażają się one w integracji działań w całym łańcuchu logistycznym⁵, w którym przemieszczane są środki zaopatrzenia i usługi na rzecz poszkodowanej ludności. Integracja ta powinna tworzyć warunki do dotarcia dostaw zaopatrzenia i usług do odbiorcy: we

1

   Por., A. Kaspizewski, Kryzys - wielostopniowość pojęcia, „Zeszyty Naukowe AON”, nr 3 (32) z 1998 r.

2

   Ustawa o bezpieczeństwie obywateli i zarządzaniu kryzysowym. Projekt, System informacji prawnej LEX („OMEGA”) 29/2004.

3

   Prezentowaną obecnie część artykułu opracowano na podstawie pracy prof. Eugeniusza Nowaka, pL ..Logistyka w sytuacjach kryzysowych”, wyd. AON, Warszawa 2005.

4

   Logistyka wojskowa to część logistyki obronnej, zajmująca się planowaniem, przygotowaniem i utyciem w celach militarnych środków będących w dyspozycji państwa i przeznaczonych na zaspokojenie potrzeb sił zbrojnych.

5

   Łańcuch logistyczny, w tym wypadku, sprowadza się głównie do łańcucha magazynowo-transportowego wspomaganego procesem zamówień i dystrybucji (rozdziału).