INSTRUMENTY SFERY REGULACJI ŁAŃCUCHA LOGISTYCZNEGO....
podziału układy hierarchiczne występujące między ich uczestnikami dokonuje podziału sieci na dwa typy1:
- sieci policentryczne,
- sieci hierarchiczne.
Stwierdza on następnie, że systematyka sieci dostaw powinna uwzględniać do. minujący rodzaj więzi organizacyjnych (relacji między elementami sieci). W odniesieniu do sieci policentrycznych można wprowadzić podział na2:
- sieci lokalne oparte na kontaktach osobistych,
- sieci dostaw oparte na więziach fizycznych,
- sieci dostaw oparte na udziałach kapitałowych,
- sieci wirtualne oparte na więziach informacyjnych.
Jedną z propozycji typologii logistycznych układów międzyorganizacyj. nych zaprezentował H.Ch. Pfohl wyróżniając cztery rodzaje zintegrowanych sieci produkcji3:
1. strategiczną sieć zintegrowaną, która jest stabilnym układem kierowanym przez centralnie usytuowane przedsiębiorstwo produkcyjne lub handlowe4.
2. przedsiębiorstwo wirtualne, które dzięki wykorzystaniu technik informatycznych współdziała przy realizacji transakcji incydentalnych.
3. zintegrowana sieć operacyjną, gdzie współpraca opiera się na zintegrowanym systemie informacyjnym, pozwalającym na korzystanie z wolnych mocy produkcyjnych i usług logistycznych partnerów,
4. regionalną sieć zintegrowaną, która charakteryzuje się występowaniem cyklicznej współpracy wielu małych firm zlokalizowanych w danym, regionie w zależności od pojawiających się rodzajów zamówień i ich wielkości.
Zastosowany przez H.Ch. Pfohla zbiór kryteriów wyróżniania typów sieci ze względu na dużą złożoność posiada ograniczone walory aplikacyjne, które mogłyby być wykorzystane w badaniach empirycznych.
Interesujące studium teoretyczne na temat sieci logistycznych przedstawiła A. Łupicka, która zwróciła uwagę na skromny dorobek teoretyczny z zakresu organizacji sieciowych5, proponując jednocześnie zestaw teorii ekonomicznych przydatnych do wyjaśnienia istnienia i funkcjonowania sieci logistycznych. Przy omawianiu sieci autorka używa jako synonimy pojęcia sieci logistyczne oraz sieci dostaw a także pojęcia łańcuch w znaczeniu sieci. Zdaniem autora
INSTRUMENTY SFERY REGULACJI ŁAŃCUCHA LOGISTYCZNEGO...
pracy wymaga to pogłębionych badań teoretycznych. Jednocześnie brak jest odwołań do pojęcia systemu, które byłoby wskazane ze względu na teoretyczne podstawy logistyki.
Koordynacja procesów oznacza aktywność prowadzącą do uzgodnienia przebiegu działań w czasie oraz odpowiedniego wykorzystania wspólnych zasobów organizacji z zamiarem uzyskania zgodności realizowanych procesów oraz korzystnej zmiany przesłanek planowania przyszłej działalności13. Wiązka celów przedsiębiorstwa przybiera zatem formę względnie uporządkowanego systemu, w którym zagadnienia koordynacji celów determinuje efektywną i skuteczną ich realizację14. W odniesieniu do pojęcia koordynacji zdaniem S. Krawczyka można wyróżnić dwa poziomy . Pierwszy z nich stanowi poziom formułowania celów obejmujący uzgodnienia koncepcji, zamierzeń oraz propozycji celów. Drugi poziom koordynacji odnosi się do sfery wykonawczej i dotyczy uzgodnień parametrów procesów, ich przebiegów, reakcji oraz odchyleń. W związku z tym, że w organizacji odpowiedzialnym za koordynację jest menadżer S. Krawczyk wprowadza triadę pojęć: zarządzanie — controlling — logistyka, którą następnie rozpatruje przez pryzmat wzajemnych relacji między wspomnianym pojęciami. Określa on następnie podział ról w triadzie, stwierdzając, że zarówno controlling jak i logistyka wspomagają zarządzanie w prawidłowym i efektywnym przyjmowaniu celów. Wzajemne relacje między zarządzaniem, controllin-giem i logistyką ilustruje rysunek.
Można zatem powtórzyć za S. Krawczykiem, że punkt ciężkości w logistyce i zarządzaniu logistycznym sprowadza się do koordynacji działalności względnie samodzielnych podsystemów w przedsiębiorstwie16. Szczególne znaczenie koordynacji ma miejsce w przypadku przedsiębiorstw o złożonej strukturze organizacyjnej prowadzących zdywersyfikowaną działalność gospodarczą i znacznym rozproszeniu przestrzennym.
Można również powtórzyć za S. Krawczykiem, że punkt ciężkości w logistyce i zarządzaniu logistycznym sprowadza się do koordynacji działalności względnie samodzielnych podsystemów w przedsiębiorstwie17. Szczególne znaczenie koordynacji ma miejsce w przypadku przedsiębiorstw o złożonej struktu- 6 7 8 9 10
95
* J. Witkowski, Zarządzanie łańcuchem dostaw, PWE, Warszawa 2003, s. 20.
* Tamże.
Zob. szerszej H.Ch. Pfohl, Logistyka w systemie przedsiębiorstw zintegrowanych. Łańcuch, cykl zamknięty, sieć, Logistics98, ILiM i PTL, Katowice 1998, s. 18-26.
Zagadnienie stabilności układu (systemu) zostało poruszone w rozdziale I niniejszej pracy.
A. Łupicka, Sieci logistyczne. Teorie - modele - badania, AE w Poznaniu, Poznań 2006.
11S. Krawczyk, Logistyka w zarządzaniu marketingiem, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław 1999, s. 40.
Realizację celów S. Krawczyk rozpatruje w czterech sytuacjach: idealnej zgodności, konfliktu, konkurencji oraz sprzeczności. Zob. szerzej S. Krawczyk, Logistyka w zarządzaniu marketingiem, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław 1999, s. 41-42.
Tamże, s. 24 i n.
M Tamże, s. 31.
17 Tamże, s. 31.