DSCN6435 (Kopiowanie)

142 Biologia - repetytorium um

różnobarwnym kobiercem koralowców, wśród których przepływają ryby o najprzeróżniejszych kształtach i barwach, krewetki, kraby, meduzy, przesuwają się rozgwiazdy, jeżowce, wężowidte. matki ślimaki, wicloszczcty i mnóstwo innych, również różnobarwnych zwierząt. Dziś jednak znacaiacajk raf jest bezlitośnie eksploatowana i przerabiana na surowce mineralne. Koralowce giną też masowo z powodu zanieczyszczenia wód. Rządy niektórych państw podejmują starania ochrony najcenniejszych raf koralowych, które stanowią bezcenne laboratorium naukowe i ważne atrakcje lurystycznkfl 7.4.6.3.1.2. Podlyp: Żebroplawy czyli Nieparzydelkowce (Ctenophora)

Ta niezbyt liczebna, bo obejmująca około 100 gatunków grupa jamochłonów (niektóizy systematycy wyodrębniają ją w oddzielny typ) charakteryzuje się brakiem parzydełek - zamiast nich występują komórki klejorodne. Żebroplawy są dwu bocznie symetryczne i mają tylko dwa czułki. Ich rozwój jest odmienny niż parzydcłkowców.

Żebroplawy są zwykle nieduże, kształtem i wymiarami przeważnie przypominają orzechy włoskie. Zbudowane są z ektodermy (warstwa zewnętrzna) i z entodermy (wyściełającej gardziel, lejek czyli żołądek i liczne rozgałęzione kanały), pomiędzy którymi znajduje się galaretowata substancja zawierająca komórki nerwowe i mięśniowe. Szczególnie charakterystyczne jest osiem PłYtek grzebieniowych czyli “żeberek” (którym zwierzęta te zawdzięczają swą nazwę). Płytki te biegną z góry na dół i połączone są na powierzchni z pasmami orzesionymL złożonymi z posklejanych rzęsek, dzięki którym żebroplawy mogą się poruszać. Otwór gębowy znajduje się na spodniej strome ciała, zaś w górnej części zwierzęta te posiadają narząd zmysłu równowagi - statocyste. Statocysta połączona jest z rzęskami układem włókien nerwowych, co umożliwia zmianę położenia ciała poprzez ruch rzęsek. Niektóre gatunki żebropławów mają zdolność świecenia po podrażnieniu.

jedynie szkarłupnic, które wtórnie - ze względu na występowanie na dnie mórz, gdzie mogą być zaatakowane z każdej strony - przekształciły w toku ewolucji swą symetrię bilateralną na promienisto-symetryczną. Prócz tego, że są dwubocznie symetryczne ■ i spłaszczone, poczynając od płazińców zwierzęta są przeważnie wydłużone i wyróżnić można w ich budowie przód i tył. W przedniej części wyraźnie zaczyna się wyodrębniać głowa, która w procesie ewolucji centralizować będzie nerwowe ośrodki koordynujące czynności życiowe; zjawisko to określamy mianem cefalizaćji.

Płazińce i wstężniaki do niedawna zaliczane były - jako dwie gromady - do jednego typu: “robaków” parenchyma-tycznych (Parenchymia), ponieważ zasadniczą cechą ich budowy jest to, że pomiędzy ektodermą i entodermą zawierają parenchymę. wypełniającą wszystkie przestrzenie pomiędzy narządami. Parenchyma zbudowana jest z dość ściśle przylegających do siebie komórek, między którymi występują

Hyc, 7-89. A - schemat przekroju przez ciało płazińca; B - układ wydalniczy wirku; C - wypławefc biały {DendrocoeUumlarteum); odcinek obok rysunku ukazu je maksymalną wielkość osobnika dorosłego (JO).

irn

m

MrJ W

Wa

mir i

lAć

7

M

7.4.6.3.2. typ: Płazińce (Platyhelminthes)

W przeciwieństwie do gąbek i jamochłonów niemal wszystkie pozostałe zwierzęta charaktetyzują H$g| siesymettia dwuboczną (bilateralna). Oznacza to, że płaszczyzna przechodząca wzdłuż linii środkowej Jsfej, dzieli ich ciało na dwie części, będące w pewnym przybliżeniu odbiciami lustrzanymi. Wyjątek stanowią k>]

naskórek (otaofermaj mjęńniookfęźno parenchyma emodarme światło jefta mięśnia grzbieto* brzusm

f****l!

is

RŃl

RS