DSCN8197 (3)

LXIV GZ. I: SZKIC DO PORTRETU

polskiego w Montmorency, gdzie spoczywają prawdopodobnie do dziś, jak poświadcza tradycja i jak głosi płyta nagrobna³¹.

³¹ Inne opinie na ten temat: list Józefa Skrochowskiego do Leopolda Wellisza z I sierpnia 1908. zob. J. W. Gomulicki, Cztery groby Norwida, „Odra " 1983, nr 9. s. 47-56. Według Gomulickiego, kolejna (druga) ekshumacja i przeniesienie prochów poety do nowego — trzeciego (i, jak dotąd, ostatecznego) grobu, nastąpiły w r. 1904. Artykuł zawiera dokumentację starań o przeniesienie prochów poety do kraju — do „czwartego grobu”. Zob. też Cmentarz polski w Montmorency, oprać. J. Skowronek i ib., Warszawa 1986. Por. J. Fert. Nieznane norwidiana w Bibliotece Polskiej w Paryżu, „Studia Norwidiana” 1993, nr 11.

Część druga: ISTNA LIRYKA

Ani Polacy, ani język polski nie mają pojęcia o istnej liryce [...] — om by radzi lirykę Ezechiela na nutę Trzeciego maja mazurkiem podrygać w butach palonych — ram tam tam! ram tam tam! (list do Władysława Bentkowskiego z listopada 1867, PWsz IX 331)

Jeśliby za zapowiedź rozkwitu polskiego romantyzmu uznać i te słowa Mickiewicza z ballady Romantyczność:

4

Czucie i wiara silniej mówi do mnie Niż mędrca szkiełko i oko.

(styczeń 1821)

1 — to za objaw owocowania: słowa równolatka tej ballady, z jego MBw wiersza III. Socjalizm:

— O! nie skończona jeszcze Dziejów praca, Nie-prze-palony jeszcze glob — Sumieniem!

(ok. 1848 roku)

Sumienie. Szczególne miejsce zajmuje to pojęcie w Vade--mecum; literalnie pojawia się w pięciu utworach cyklu (III. Socjalizm, V. Harmonia, VII. Addio!, VIII. Liryka i druk oraz L Bliscy), ale jego promieniowanie jest znacznie rozleglejsze, ba — decyduje ono — obok innych — o spójności tego zbioru różnorodnych tekstów.

5 — BN 1/271 (C. Norwid: V’ade fnectini)