DSCN4810 (2)

86

Tradycja antyku chrzeidjańsłn

prophetarum glorioso choro, martyricoąue collegio cum «f»a^ etiam ipsi martyres Cyrus scilicet et Joannea¹*.

(Weszliśmy do jakiejś wspanialej świątyni, wzbudzającą p, i pełnej blasku, sięgającej do samego nieba; wchodząc dalej śmy wielki i godny podziwu obraz, w środku ukazujący namalować go farbami naszego Pana Chrystusa, po lewej stronie Matkę S Panią naszą, Bogarodzicę i zawsze Dziewicę Maryję, dalej, po jnra stronie, Jana, który był chrzcicielem i zwiastunem tegoż Zbawióth. który z łona matki zapowiedział Go radosnymi podskokami, dba I wiem gdyby nawet mówił, nie mógłby być usłyszany; także niektórych I ze sławnego chóru apostołów i proroków, wespół z którymi byli taka* w kolegium męczenników męczennicy Cyr i Jan).

Mimo że Sofroniusz nie tylko wymienia postacie ukazane na opisywanym malowidle, lecz także wylicza zasługi Matyi i Jana, stanowiące jednocześnie racje ich przedstawianie w bezpośredniej bliskości Chrystusa, nic jednak nie wspomina o modlitewno-wstawienniczych gestach Bogarodzicy i Pro-dromosa, co pozwoliłoby na jednoznaczną identyfikację prani-stawienia jako Deesis. Tytuły, którymi ów wybitny teolog obdarza Maryję („Bogarodzica i zawsze Dziewica’') oraz Jana („Chrzciciel i Poprzednik Zbawiciela, który zwiastował Go poruszeniem w łonie matki”), całkowicie tłumaczą ich bezpośrednią bliskość wobec Wcielonego Boga, stanowiąc saflb zem zasadniczą motywację teologiczną ich obecności w gru* pie Tnna Sanctitas. Opis Sofroniusza z Damaszku można chyba uznać nie tylko, jak to robi Walter, za odbicie żywotnej wówczas idei hierarchii świadków boskości Chrystusa, lec* również za literackie świadectwo dalszego, w porównaniu z mozaiką synajską, etapu w procesie formowania się ikono* grafu tematu Deesis¹⁷.

A***"

I m*®    — c

I    , et, ■

_n*wiąw tani* B* twalaje*

ologii ws rs⁷) czy¹ pem od® kowską

Nil

terackb mat D«

ne], zni ukzstb

styczni

przetr

znanej

¹⁶    PG 87, 3558-3559. Opis ten cytowali m.in. Jan Damasceński (PG 94 1413), Ojcowie II Soboru Nicejskiego (Mansi, t. 13, s. 57), Anastasiua Biblia* thecarius (PL 129, 300). W związku z Deesis tekst Sofroniusza praytocsył Kirpicznikow, op. cit., s. 6.

¹⁷    Ch, Walter, Tujo Notes on the Deesis, s. 329—332. Za Kirpicanikowam opis Sofroniusza z Damaszku wiąże z początkami Deesis wielu historyko* sztuki, m.in. Th. von Bogyay, op. cit., o. 66 oraz C. Mango, op. cit,, s. im Mniej oczywista jest natomiast szczegółowa interpretacja ekfraay. T^k jg||

GAWj

lewicy

w«aą|

s. m,| > pal

And*

tti.1