DSC26 (6)

Robert K. Merton

stkie te określenia mają wskazywać, iż nie warto zajmować się treścią tego, co oni głoszą, ani zastanawiać się, czy tkwi w tym jakaś racja. Być może, najbardziej konsekwentne byłoby uznać ich za ludzi, którzy zatrzymali się w połowie drogi; którym tchórzostwo lub oportunizm nie pozwala dostrzec, że próbują uniknąć podstawowego konfliktu między jednoznacznym społecznym złem i równie jednoznacznym społecznym dobrem.⁶⁸

Dopiero wtedy, gdy dokona się przejście od konfliktu społecznego do kontrowersji intelektualnej i gdy punkt widzenia każdej grupy traktuje się na tyle poważnie, że poddaje się go analizie, nie zaś z miejsca odrzuca — może rozwinąć się wymiana słabych i mocnych stron perspektyw członków grupy i outsiderów, wymiana, która zwiększa szansę na uzyskanie trafnego wglądu w życie społeczne.

Jeżeli istotnie — jako członkowie grupy lub outsiderzy — możemy wnieść coś nowego do wiedzy o społeczności, a trzeba podkreślić, że wszyscy jesteśmy zarazem outsiderami i członkami, zależnie od rozważanej sytuacji społecznej — to wkład ten wiąże się z dawnym rozróżnieniem między dwoma rodzajami wiedzy, rozróżnieniem często zaciemnianym przez niejasne użycie terminu „rozumienie". W terminologii Williama Jamesa⁷⁰ zaczerpniętej od Johna Grote’a⁷¹, któremu z kolei patronował He-gel ”, jest to rozróżnienie pomiędzy „znajomością" i „wiedzą”. Pierwsza oznacza bezpośrednią, ujętą w słowach znajomość opisywanego zjawiska; druga wiąże się ze sposobem wyrażania bardziej abstrakcyjnym, które wcale nie „przypomina" tego, co było bezpośrednio doświadczone.⁷⁶ Jak dostrzegł sto lat temu Grotę, rozróżnienie to zawarte jest w skontrastowanych parach pojęć w rozmaitych językach:

.Znajomość”_

nosccre

kennen

connoltre

ocguamtance tmth „Wiedasa”

#circ

loissen

sauoir

fcnoix>ledge about

Te powiązane ze sobą dwie odmiany rocumtenia traktować jako odmiany rozdzielone w    rnteewe

pomiędzy członków grupy i outsiderów. IntroapdBcyjM sensy doświadczeń związanych ze statusem czy wydają się, z rozmaitych oczywistych powodów, laerdataft

dostępne dla tych, którym te doświadczenia - wuaa^piflSHBB

lub tylko niektóre - przypadły -w udziale. Jednekte    i

łeczna afiliacja nie gwarantuje autentycznej świadomośet nawet w sensie znajomości, o czym przypomina xMBtt jęcie świadomości fałszywej. Determinanty życia spolaca-

nego - o czym świadczy oczywisty pt zylrladl waonŚW

i procesów ekologicznych - wcale nie muszą byó jasna

dla tych, którzy w nim uczestniczą. Krótko mówtąe. ■Mn cjologiczne rozumienie, to cos więcej nil prosta.

mość warunków i często złożonych pgocanflns, as uwikłani są ludzie nie mający jasnej ieartedlMMMl co się dzieje. Analiza i rozumienie tych zjawisk kompetencji teoretycznej 1 technicznej. kft6m    Jjj^HHKj

sługuje ani członkom grupy, ani outsiderom jako Rola badacza zmierzającego do uzyskania wtedky • łeczeństwie wymaga pewnego dystansu i umiejętności gromadzenia i szacowania dmqfclk

dania się na to, jaka - w świetle pa MpXS—d—M|

niego analizy - okazuje się wartość

Inne 'własności dziedziny badawczej wać wpływ faktu, że badacz jest ciWikl— iflp outsiderem, na ważność i intdektuaśiię WŚ wanych przez niego wyników. Cechą

445