Dwudziestolecie międzywojenne Jerzy Kwiatkowski (48)

sortu no jako zrazu kontynuatorzy powunilych " •*^l*^,ch dwudziestymi pan* l-k - jako gniewni mkiKi hmu. daremnie walczący <» równe ft.-., " zinsty iuvjonałizou .mym życiu literackim

Główny konlliki. główna opozycja pierwszego dziesięcioleciu: Sianu* - Awangarda, nadal zachowuje aktualność Jeśli chodzi o osiągnięci* ati tyczne. przewaga jest po stronie %kamandr>tóu w Jatach tych ukazuj* ' tak znakomite, jak — przynoszące nowa ..metafizykę ckm a" — Itihlia c < 1933) i Treść gorejąca (I9J0J Tuwima prawic mistyczne Iaiio 1932 (lf| i pr/cnikniftc metafizyka sztuki tar .*»« ie i I93K) Iwaszkiewicza, pełen gorzkiego patosu ..dokument epoki ' Okno />«•.• kro/ (1935) Sioniom, €ior:Ai uradzaj (1933). WatnoW imgk-zna 1l‘>36) i Kurhany < 1938) Wiem* skicgo. p\i>. którego twórczość uległa w tym okresie szczególnie gwahov^ przemianie tonacji • tematyki dawny piewca beztroskiej radości życia podeji* teraz — po intermedium mi/crabilisiyc/nym - problematykę losu poliU* nułów narodowych i rch tragizmu, nawiązując do poczp lom.intycznej > ■ . Lechonia z Kanna;***’*ego poematu

Wreszcie, spośród p»*ctów luźniej juz w rym okresie związanych ze sIuto drytami świetne sukcesy osiąga Pawlikowska, której poezja, odbywając m wielki dialog z Natura. wzbogaca się i pogłębia filozofic/nic. nadal zacbtiłta wdzięk i niezawodna precyzję.

Tak więc Skamander ciemny i metafizyczny, pesymistyczny i katattrofi;.-bynajmniej nic ustępuje Skamandrowi jasnemu i zmysłowemu, pełm optymizmu i witalizmu

Sa to także łata cennych, choć tak bardzo różniących się od siebie,

Kuria iMohigtmga* 1934. Dorno boleści 1938) i Brzęków skiego (u ónę> niobie 1933. zaciśnięte dookoła uu 1936). drugiego — po Ważyku — p* szczególnie bliskiego francuskiej awangardzie. I przede wszystkim latarń* miłego rozwoju poezji Przybosia. Jednak — w przeciwieństwie do skunuinfr-r. — Przyboś nie ulega minorowej tonacji i nastrojow i tragizmu. przeważę-Ł-: w tych lalach w całej poezji polskiej Tomy w głąb /</< < 1932) i Równam*** (1938) wyrażają nadal postawę demiurga i kreatora, pełna dynamizmu zanim już w samym języku lej poezji, ów dynamiczny aktywi/m zostaje pnyw spotęgowany przez pasję rewolucjonisty. Poglądy społeczne Przybosia rafa.-lizuja się w tym okresie: w ówczesnej sytuacji politycznej widzi on w zapowiedź rewolucji niż zagrożenie klęska wojny.

Jeśli powiedzieć można, że zarówno skamandryci. jak najwyNtwęe zwłaszcza awangardzista Przyboś, znajdują się w tych latach » W 148 artystycznej ofensywy — z punktu widzenia wyrażanych przez ic poc/je »t»’

p>)ducznych i postaw ideowych zachodzi nwęd/> mmi zasadmcza tńłnic*

• ofensywie jest tylko Przyboś

Of^i/ycja la podobnie przebiega n.i planie działalności programowej W latach trzydziestych Lun.iiuliyei przestają akcentować swoja wspołpr/ynalc/nmc grupową. dro-ji uh - zarówno .irtysiu/nc. jak ideologiczne - rozchodzą się coraz hardziej Nadal reprezentują potęgę htcr.icko-prawmą („Wiadomości literackie". wznowiony po pani latach przerwy, w r 1935 ..Shrnunder"). w sferze walki o rząd dusz przechodzą juz jednak zdecydowanie do defensywy Przeciwnie awangardziści: lata 19)1-1933 to przecież okres Kurkówskiej .linii”, poma jak najhardziej programowego. bojowego Rok 1933 to dala wydania nowego, zmienionego juz nieco, kodeksu Awangardy Pv<n:ffrwUq Brzęków skiego. który wyrasta na drugiego — po Peiperze — cnitowego teoretyka grupy Niebawem, w drukowanych w ..Pionie" w lalach 1937-1939 artykułach, posunie on bardzo zdecydowanie program Awangardy w kierunku .wyobraźni wyzwolonej".

We wczesnych latach trzydziestych dokonuje sic też proces niezwykle ważny przeszczepienie ..awangardyrmu" nowemu pokoleniu Wśród poetów pojawiających się w drugiej połowic lal dwudziestych przeważały debiuty spod znaku Skamandra — w sensie szeroko pojętej poetyki dainandryckicj: Liebcit. Brzechwa. Kołoniecki. Slobodnik. Dobrowolski. 1'iechal. Gałczyński. nawet Jastrun, hy wymienić parę tylko — wybitniejszych i różnorodnych nazwisk Pokolenie 1910 zaczyna poezjować juz na ogól pod znakiem Awangardy Miloiz. Zagórski. Piętak. Czucłuiowski. Łobodowski. Piwowar, część poetów z kręgu Czechowiczowskiego A choć i teraz występują mi poeci bliscy skamandrytom. tacy jak Bąk. Karpiński. HoJlenJer czy Paczkowski (znamienne. Ze wielu / nich jest jcdncczcśmeczy przede wwyokun satyrykamil. me oni nadają ton poezji lego pokolenia Pod tym względem przewaga Awangardy jest juz zupełnie niewątpliwa.

Niejako symbolem tego zwycięstwa był sławny — zorganizowany przez Czechowicza w r. 1934 „Najazd awangardy aa Warszawę". UL właśnie narwano imprezę będącą manifestacja młodego pokolenia.

Imu sprawa — to dalsze kwy debiutantów spod awangardowych znaków Poctska ta stanowiła dla najwybitniejszych spośród nich jedynie szkolę poezji — co już zresztą było wielkim sukcesem krakowskich nowatorów: od nich teraz zaczynało się poetyckie ulk po czym drogi uczniów i mistrzów m/chod/ily mc na ogół dość zdecydow mie. I mc chodzi tu tylko o różnice w poglądach na poezje- w zarysach programów Dominujące w młodej poezji nowe poetyki lak bard/<» >ddal.dy mv od .iw.mgautowych wzorców, /budowane były na tak odmiennych kimonach estetycznych, ze prowadziły wprost do zaprzeczenia lej koncepcji pocz|i. jaką reprezentowała Awangarda Krakowska Stąd leż nic 149