ET2

Rozdział 11

Turystyka międzynarodowa 11.1. Pojęcia dotyczące turystyki międzynarodowej

Turystyka międzynarodowa jest kategorią turystyki obejmującą ogół czynności osób, które podróżują i przebywają poza krajem stałego zamieszkania w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych dłużej niż 24 godziny i nie dłużej niż rok.

W literaturze przedmiotu niektórzy autorzy nie różnicują pojęć turystyki międzynarodowej i zagranicznej. S. Wodejko uważa, że określenie „zagraniczny” odnosi się do jednego państwa (np. zagraniczny ruch przyjazdowy do Polski), podczas gdy określenie „międzynarodowy” dotyczy regionów, ewentualnie grupy państw (np. międzynarodowy ruch turystyczny Europy)'. Dla potrzeb podręcznika pojęcia te używane będą jednak wymiennie, podobnie jak nie rozróżnia się tych pojęć w literaturze międzynarodowej.

Ponieważ turystyka międzynarodowa jest częścią międzynarodowej wymiany handlowej, przyczyn jej rozwoju należy doszukiwać się w ogólnej teorii międzynarodowych stosunków gospodarczych. L. Balcerowicz wyróżnia następujące tradycyjne kategorie międzynarodowych przepływów pieniężnych:

•    międzynarodowy handel produktami materialnymi,

•    międzynarodowy handel usługami (w tym m.in. transport osób i usługi turystyczne),

•    międzynarodowy przepływ kapitału,

•    samoistny ruch międzynarodowy ludzi (migracja międzynarodowa i turystyka zagraniczna),

•    międzynarodowy przepływ wiedzy technicznej.

Turystyka zagraniczna jest więc szerszym pojęciem od międzynarodowego handlu usługami turystycznymi, gdyż obejmuje także kupno produktów za granicą. Turystyka międzynarodowa obejmuje także niekiedy nieformalny handel zagraniczny^{1 2}.

Wyróżnia się kilka zasadniczych przyczyn rozwijania handlu międzynarodowego, a podstawową jest występowanie komparatywnych różnic kosztów i cen w ujęciu międzynarodowym. W literaturze przedmiotu wymienia się również trwały lub przejściowy brak danych produktów na rynku. W przypadku usług turystycznych często występuje permanentny brak możliwości produkcji w kraju macierzystym.

Międzynarodowy handel usługami pojawił się na szerszą skalę dopiero pod koniec XX wieku. Początkowo obejmował on usługi komplementarne w stosunku do handlu

1

' S. Wodejko, Ekonomiczne zagadnienia turystyki, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa, Warszawa 1998, s. 99.

2

Międzynarodowe przepływy gospodarcze, L. Balcerowicz (red.), PWN, Warszawa 1987, s. 18-21.